Trải qua hơn một năm thực hiện, hàng nghìn cán bộ công an đã không ngại khó khăn, ngày đêm dày công thu thập mẫu ADN của thân nhân liệt sĩ, góp phần đẩy mạnh hành trình “trả lại tên cho các Anh hùng” bằng việc áp dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn và công nghệ gen tiên tiến. Những nỗ lực này đã mở ra những bước tiến đầy ý nghĩa trong việc tìm kiếm và xác định danh tính của các liệt sĩ.
Nhân kỷ niệm 77 năm Ngày Thương binh – Liệt sĩ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nhấn nút khởi động Ngân hàng Gen (ADN) thân nhân liệt sĩ chưa xác định thông tin và thân nhân liệt sĩ. Dự án này do Bộ Công an chủ trì thực hiện, với sự đồng hành của GeneStory, một đơn vị tiên phong trong việc tạo lập dữ liệu cho Ngân hàng gen. Sau tròn một năm triển khai, dự án đã thu được hơn 51.000 mẫu gen từ khắp mọi miền đất nước. Mỗi mẫu gen đại diện cho một tia hy vọng, thắp sáng lại niềm tin cho những gia đình đang ngày đêm mong ngóng thông tin về người thân đã mất.
Thành quả của dự án đã mang lại niềm vui cho 16 gia đình tìm lại được hài cốt người thân và giúp 16 liệt sĩ được trở về quê hương sau hàng chục năm bị mất tích tại các chiến trường xa. Một trong những trường hợp đáng chú ý là gia đình liệt sĩ Lương Bá Nho, người đã hy sinh vào năm 1970. Hài cốt của ông sau hơn 50 năm mất tích đã được tìm thấy tại nghĩa trang liệt sĩ Đức Cơ, tỉnh Gia Lai. Sự kiện này không chỉ mang lại niềm vui cho gia đình mà còn là minh chứng cho hiệu quả của việc ứng dụng công nghệ gen trong việc xác định danh tính liệt sĩ.
Giáo sư Vũ Hà Văn, nhà đồng sáng lập GeneStory, khẳng định rằng công nghệ gen tiên tiến sẽ giúp nối lại những mảnh ghép của quá khứ và hiện tại. Theo ông, mỗi một mẫu gen được thu thập hôm nay không chỉ là mẫu vật sinh học thông thường mà còn là sự kết nối ký ức, sự nối dài của tình thân qua nhiều thế hệ.
Dự án Ngân hàng Gen Việt Nam đặt mục tiêu thu thập 1 triệu mẫu gen từ thân nhân để xác định danh tính cho khoảng 500.000 liệt sĩ. Với sự hỗ trợ của các thuật toán AI và hệ thống dữ liệu tham chiếu đặc trưng của người Việt, dự án hứa hẹn sẽ mở ra một kỷ nguyên mới trong việc xác định danh tính liệt sĩ và ứng dụng trong các lĩnh vực khác như chăm sóc sức khỏe cá nhân hóa và y tế.
Có thể thấy, việc ứng dụng công nghệ gen và trí tuệ nhân tạo trong việc thu thập và phân tích mẫu ADN đã mang lại những kết quả tích cực trong việc tìm kiếm và xác định danh tính liệt sĩ. Dự án Ngân hàng Gen Việt Nam không chỉ giúp tìm lại tên cho các Anh hùng mà còn góp phần xây dựng một cơ sở dữ liệu quý giá cho việc chăm sóc sức khỏe và nghiên cứu khoa học trong tương lai.
