Ở Việt Nam, vấn đề nhiễm giun sán từ thực phẩm đang trở thành một mối quan ngại lớn. Thói quen tiêu thụ thực phẩm sống hoặc chưa nấu chín kỹ, như gỏi cá, thịt sống, nội tạng động vật, đã khiến cho hàng triệu người dân nằm trong nhóm có nguy cơ cao. Theo số liệu từ Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương, khoảng 33 triệu người Việt Nam có nguy cơ nhiễm giun sán, với tỷ lệ mắc bệnh biến động từ 20% đến 50% tùy thuộc vào khu vực.
Thói quen ăn sống, ăn tái, mặc dù phổ biến, nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro về sức khỏe mà người trẻ thường dễ dàng bỏ qua. Một số loại thực phẩm được xem là có nguy cơ cao nhiễm giun sán và ký sinh trùng, bao gồm gan và mật động vật, lòng, phá lấu, tiết canh và máu sống, cá nước ngọt sống, thịt heo, bò tái, cua, tôm sống hoặc chưa nấu kỹ, và thịt heo rừng hoặc thú hoang dã.
Biểu hiện ban đầu khi nhiễm ký sinh trùng có thể dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường, bao gồm buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy, sốt nhẹ, ngứa, mệt mỏi và chán ăn kéo dài. Trong những trường hợp nghiêm trọng, giun sán có thể gây tắc ruột hoặc các biến chứng nguy hiểm khác như viêm não.
Khi nghi ngờ đã ăn phải thực phẩm nhiễm sán, việc đầu tiên là giữ bình tĩnh và theo dõi kỹ các biểu hiện của cơ thể trong vòng 24-72 giờ. Sau đó, nên đến cơ sở y tế để thực hiện xét nghiệm phân hoặc máu nhằm tìm kiếm ký sinh trùng. Tuyệt đối không nên tự ý dùng thuốc khi chưa xác định rõ loại ký sinh trùng, vì mỗi loại giun sán cần có phác đồ điều trị khác nhau.
Để phòng ngừa các bệnh từ thực phẩm và nguy cơ nhiễm ký sinh trùng, việc tuân thủ 5 nguyên tắc của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) là rất quan trọng. Những nguyên tắc này bao gồm: giữ vệ sinh sạch sẽ, tách riêng thực phẩm sống và chín, nấu chín kỹ thức ăn, giữ thực phẩm ở nhiệt độ an toàn, và sử dụng nguyên liệu cũng như nước an toàn.
Nâng cao ý thức về an toàn vệ sinh thực phẩm và tuân thủ các nguyên tắc trên được xem là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân và gia đình trước các mối nguy hiểm tiềm ẩn từ giun sán và ký sinh trùng.
