Trong giai đoạn 2010-2020, trong khi phần lớn các tôn giáo lớn trên thế giới đều trải qua sự tăng trưởng về dân số, Phật giáo nổi lên là tôn giáo duy nhất chứng kiến sự suy giảm cả về số lượng và tỷ lệ trong dân số toàn cầu. Số liệu thống kê cho thấy số lượng Phật tử trên toàn thế giới đã giảm từ 343 triệu người vào năm 2010 xuống còn 324 triệu người vào năm 2020, tương ứng với mức giảm 5%. Sự sụt giảm này chủ yếu được lý giải bởi hai yếu tố chính: tỷ lệ sinh thấp và hiện tượng nhiều người rời bỏ tôn giáo, đặc biệt là tại các quốc gia Đông Á như Trung Quốc và Nhật Bản.
Trung Quốc và Nhật Bản là hai quốc gia ghi nhận sự giảm đáng kể về số lượng Phật tử. Tại Trung Quốc, số lượng Phật tử đã giảm 23 triệu người, trong khi tại Nhật Bản, con số này giảm 7 triệu người. Khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nơi chiếm 98% số lượng Phật tử toàn cầu, cũng chứng kiến sự suy giảm 6%, xuống còn khoảng 316 triệu người. Sự suy giảm này phản ánh một xu hướng thay đổi trong cách tiếp cận tôn giáo tại các quốc gia này.
Ngược lại, một số khu vực khác như Bắc Mỹ và châu Âu đã ghi nhận sự tăng trưởng về số lượng Phật tử. Tại Bắc Mỹ, số lượng Phật tử tăng 27%, đạt 5 triệu người, trong khi tại châu Âu, con số này tăng 26%, đạt 2,5 triệu người. Mặc dù số lượng tăng nhanh, Phật tử tại hai khu vực này vẫn chiếm một phần nhỏ trong tổng số Phật tử toàn cầu, lần lượt là 2% và 1%.
Thái Lan hiện là quốc gia có số lượng Phật tử lớn nhất thế giới, với khoảng 68 triệu người, chiếm 94% dân số nước này. Trung Quốc đứng thứ hai với 53 triệu Phật tử, chiếm khoảng 4% dân số. Phật giáo là tôn giáo chiếm đa số tại 7 quốc gia: Campuchia (97%), Thái Lan (94%), Myanmar (89%), Bhutan (75%), Sri Lanka (70%), Lào (64%) và Mông Cổ (51%).
Một số quốc gia đã chứng kiến sự thay đổi đáng kể về tỷ lệ dân số theo đạo Phật. Hàn Quốc là một trong số đó, với sự giảm khoảng 7%, tương ứng với 2,6 triệu người, xuống còn 19%. Nguyên nhân chính của sự giảm này là do hiện tượng “rời bỏ tôn giáo”, khi nhiều người được sinh ra trong gia đình theo đạo Phật nhưng lớn lên lại không còn thực hành tôn giáo này.
Tóm lại, sự suy giảm của số lượng Phật tử trên toàn cầu phản ánh xu hướng thay đổi về tôn giáo trên toàn thế giới, không chỉ với Phật giáo mà còn với nhiều truyền thống tín ngưỡng khác. Người trẻ ngày nay có xu hướng cá nhân hóa niềm tin hơn là ràng buộc với tôn giáo truyền thống. Điều này đặt ra một thách thức cho các tôn giáo trong việc duy trì và phát triển số lượng tín đồ trong bối cảnh xã hội hiện đại.
