Hiện nay, tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đang trở thành một thách thức lớn, gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người tiêu dùng cũng như uy tín của các ngành công nghiệp và doanh nghiệp. Để có thể triệt tiêu tận gốc hàng giả, hàng kém chất lượng, cần có sự phối hợp đồng bộ và chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Các thủ đoạn của những đối tượng sản xuất hàng giả ngày càng trở nên tinh vi và phức tạp. Theo ông Dương Mạnh Hùng, Phó Chi cục trưởng Chi cục Quản lý Thị trường (QLTT) Hà Nội, các đối tượng đã lợi dụng thương mại điện tử và các trang mạng xã hội để kinh doanh hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng. Chúng thường sử dụng các tài khoản ảo, không đăng ký kinh doanh, không niêm yết địa chỉ cụ thể, thậm chí sử dụng kho hàng di động hoặc vận chuyển thông qua shipper, cộng tác viên trung gian, gây ra nhiều khó khăn trong công tác quản lý, kiểm tra và xử lý vi phạm.

Mới đây, lực lượng QLTT Hà Nội đã bắt giữ một số lượng lớn nước hoa giả và mỹ phẩm mang nhãn hiệu nổi tiếng như GUCCI, LANCÔME, DIOR, LOUIS VUITTON, MOSCHINO, VALENTINO, MISS COCO. Đối tượng đã lợi dụng mạng xã hội và sàn thương mại điện tử để tiêu thụ hàng giả, hàng kém nhãn mác. Điều này cho thấy, bên cạnh sự vào cuộc tích cực của lực lượng chức năng, người tiêu dùng cũng cần phải thông minh và có kiến thức để phân biệt hàng thật và hàng giả.

Để ngăn chặn hàng giả, hàng kém chất lượng, các chuyên gia và doanh nghiệp cho rằng cần có sự phối hợp đồng bộ giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Cơ quan quản lý cần tăng cường thanh tra, kiểm tra đột xuất tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh, xử lý nghiêm các hành vi sản xuất, buôn bán hàng giả, hàng nhái. Đồng thời, đẩy mạnh truyền thông, quảng bá sản phẩm, kết nối cung-cầu để giúp người tiêu dùng có thể nhận biết hàng thật và hàng giả.

PGS.TS Nguyễn Thị Chính, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục chăm sóc sức khỏe cộng đồng Việt Nam, cho rằng cần xây dựng và bắt buộc áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm để người tiêu dùng có thể dễ dàng kiểm tra thông tin về nguồn gốc, quy trình sản xuất của sản phẩm. Điều này sẽ giúp người tiêu dùng có thể yên tâm khi sử dụng sản phẩm và cũng giúp các doanh nghiệp có thể chứng minh được tính minh bạch và uy tín của mình.

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam TP. Hà Nội sẽ phối hợp với Sở Công Thương Hà Nội và các doanh nghiệp tổ chức các chương trình kết nối cung-cầu, đưa hàng Việt về khu dân cư ngoại thành, các khu công nghiệp, khu chế xuất, qua đó giúp người dân được tiếp cận sản phẩm hàng Việt chất lượng, giá cả hợp lý. Sự phối hợp này sẽ góp phần xây dựng một môi trường kinh doanh lành mạnh và bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng.

Trong bối cảnh tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng đang trở nên phổ biến, việc tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và người tiêu dùng là rất cần thiết. Chỉ khi có sự chung tay của cả cộng đồng, chúng ta mới có thể đẩy lùi hàng giả, hàng kém chất lượng và xây dựng một thị trường tiêu dùng an toàn, lành mạnh.

Lâu nay, vấn đề quảng cáo sai sự thật và việc sử dụng người nổi tiếng, KOLs (người có ảnh hưởng trên mạng xã hội) để quảng bá sản phẩm không rõ nguồn gốc đã trở thành một mối quan ngại lớn trong xã hội. Tuy nhiên, với sự ra đời của Luật Quảng cáo 2025, những hành vi này sẽ bị chấm dứt. Theo quy định mới, người nổi tiếng và KOLs sẽ phải chịu trách nhiệm liên đới nếu nội dung quảng cáo sai sự thật. Điều này giúp giải quyết khoảng trống pháp lý tồn tại trong thời gian dài và tăng cường trách nhiệm của người nổi tiếng và doanh nghiệp trong việc quảng bá sản phẩm.

Cùng với đó, Luật Quảng cáo 2025 cũng cấm phát hành quảng cáo trên các nền tảng vi phạm pháp luật, chẳng hạn như trang web giả mạo, ứng dụng không phép, hoặc nền tảng chứa nội dung phản cảm, tin giả. Đây là một bước đi quyết liệt trong bối cảnh môi trường quảng cáo kỹ thuật số đang bị lấn át bởi những ‘vùng xám’ chưa được kiểm soát.

Không chỉ dừng lại ở quản lý nội dung và chủ thể, Luật Quảng cáo 2025 còn trao quyền khởi kiện tập thể cho người tiêu dùng, thông qua các tổ chức đại diện. Đây là một công cụ pháp lý mạnh mẽ nhằm gia tăng trách nhiệm của doanh nghiệp, tạo ra sức ép công khai trước các hành vi quảng cáo gian dối.

Theo các chuyên gia kinh tế, một điểm mới mang tính ‘bảo vệ chủ động’ được bổ sung trong Luật Quảng cáo 2025 là cơ chế khởi kiện tập thể. Theo đó, các hiệp hội bảo vệ người tiêu dùng được trao quyền đại diện người dân khởi kiện doanh nghiệp, tổ chức có hành vi quảng cáo gian dối, gây thiệt hại rộng. Cơ chế này từng được áp dụng hiệu quả tại nhiều quốc gia phát triển, chẳng hạn như Mỹ, Hàn Quốc, EU…

Việc bổ sung cơ chế này giúp giảm rào cản pháp lý, chi phí tố tụng cho từng cá nhân – vốn là lý do khiến nhiều người tiêu dùng Việt Nam chọn im lặng dù bị ảnh hưởng trực tiếp.

Song song với đó, Luật Quảng cáo 2025 cũng bổ sung cơ chế hậu kiểm mạnh, đặc biệt với nhóm sản phẩm có rủi ro cao như thực phẩm chức năng, mỹ phẩm, thuốc, thiết bị y tế. Tất cả nội dung quảng cáo liên quan các nhóm sản phẩm này đều phải được công bố hợp quy, cấp phép trước khi đăng tải, đồng thời không được dùng từ ngữ gây hiểu nhầm như ‘thần dược’, ‘đặc trị’, hay ‘có tác dụng ngay lập tức’.

Đáng chú ý, các nền tảng kỹ thuật số cũng sẽ phải xây dựng công cụ chặn, báo cáo quảng cáo sai sự thật, tăng khả năng phản hồi của người dùng và hỗ trợ cơ quan chức năng trong giám sát nội dung.

L

Là minh chứng cho sự chuyển dịch từ ‘quản lý truyền thống’ sang mô hình quản trị không gian số hiện đại, chủ động và minh bạch hơn, Luật Quảng cáo 202 là hành lang pháp lý quan trọng. Không chỉ là hành lang pháp lý, đây còn là lời cảnh báo dành cho những ai còn mập mờ giữa thật – giả, tận dụng lòng tin để trục lợi.

Khi Luật Quảng cáo có hiệu lực, quảng cáo không thể là cuộc chơi đơn phương giữa doanh nghiệp và người nổi tiếng. Mỗi lời nói, mỗi hình ảnh, mỗi dòng mô tả… đều phải cân nhắc và chịu trách nhiệm. Đã đến lúc chấm dứt thời ‘ai muốn nói gì thì nói’ trong lĩnh vực quảng cáo.

Chính phủ Thái Lan đã chính thức ban hành Luật Dịch vụ nền tảng kỹ thuật số, một động thái quan trọng nhằm tăng cường bảo vệ người tiêu dùng trước những rủi ro của gian lận trực tuyến và nâng cao trách nhiệm của các nhà phát triển nền tảng kỹ thuật số. Đây là nỗ lực mới nhất của Thái Lan trong việc thắt chặt các quy định quản lý đối với các nền tảng kỹ thuật số đang ngày càng phổ biến.

Theo số liệu thống kê từ Cơ quan Phát triển giao dịch điện tử, trong năm 2024, cơ quan này đã tiếp nhận gần 3.400 trường hợp khiếu nại liên quan đến các vụ gian lận trực tuyến, gây ra thiệt hại ước tính hơn 19 tỷ baht. Các trường hợp gian lận này bao gồm các hoạt động đầu tư bất hợp pháp, mạo danh người nổi tiếng, bán hàng giả mạo và thành lập các tổ chức tài chính, trang web giả mạo. Tình hình trở nên nghiêm trọng hơn khi trong nửa đầu năm 2025, đã có khoảng 166.000 vụ việc được báo cáo, với hơn 50% trong số đó liên quan trực tiếp đến hoạt động bán hàng trực tuyến.

Trước những con số đáng báo động này, Chính phủ Thái Lan, dưới sự dẫn dắt của Bộ Kinh tế và Xã hội kỹ thuật số, đang đẩy mạnh việc giám sát hoạt động của các nền tảng kỹ thuật số. Đặc biệt, các nền tảng được coi là ‘rủi ro cao’ sẽ phải tuân thủ các nghĩa vụ pháp lý bổ sung. Việc này nhằm đảm bảo rằng các nền tảng kỹ thuật số hoạt động minh bạch và chịu trách nhiệm trước pháp luật, đồng thời giúp người tiêu dùng an tâm hơn khi sử dụng các dịch vụ trực tuyến.

Law về Dịch vụ nền tảng kỹ thuật số được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích. Thứ nhất, nó giúp bảo vệ người tiêu dùng khỏi những rủi ro liên quan đến gian lận trực tuyến. Thứ hai, nó đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình từ các nhà cung cấp nền tảng. Cuối cùng, nó cho phép các cơ quan chính phủ có đủ cơ sở pháp lý để theo dõi và quản lý hiệu quả các nền tảng kỹ thuật số, từ đó tạo ra một môi trường trực tuyến an toàn và đáng tin cậy cho người dùng.

Để hỗ trợ người dân trong việc đối phó với các hành vi gian lận trực tuyến, người dân Thái Lan có thể báo cáo các hành vi đáng ngờ qua đường dây nóng của Trung tâm Điều hành chống gian lận trực tuyến theo số 1441 hoặc truy cập trang web www.thaipoliceonline.com để được hỗ trợ. Sự chủ động của người dân trong việc thông báo về các vụ việc gian lận sẽ góp phần quan trọng vào việc xây dựng một không gian trực tuyến an toàn và lành mạnh.

Tổng thể, việc ban hành Luật Dịch vụ nền tảng kỹ thuật số đánh dấu một bước tiến quan trọng của Thái Lan trong việc kiểm soát và quản lý các nền tảng kỹ thuật số. Với sự kết hợp giữa việc tăng cường giám sát và nâng cao trách nhiệm của các nhà cung cấp nền tảng, Chính phủ Thái Lan kỳ vọng sẽ giảm thiểu những rủi ro liên quan đến gian lận trực tuyến và nâng cao niềm tin của người tiêu dùng vào môi trường kỹ thuật số.

Trong bối cảnh hàng giả, hàng nhái đang tràn lan trên thị trường, việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm đã trở thành một công cụ quan trọng để bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, duy trì uy tín cho doanh nghiệp và tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước. Một giải pháp quan trọng để giải quyết vấn đề này là sớm xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Công nghệ hiện nay đang đóng vai trò quan trọng trong việc giúp người tiêu dùng truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Nhiều người tiêu dùng đã quen với việc sử dụng điện thoại thông minh để quét mã QR trên sản phẩm để đọc thông tin về sản phẩm, như hạn sử dụng, nơi sản xuất, kiểm định, và thậm chí thông tin về đóng gói và vận chuyển. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức trong việc triển khai rộng rãi hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm.

Một số cửa hàng tiện lợi và siêu thị chưa triển khai mã QR để truy xuất nguồn gốc cho tất cả các sản phẩm. Điều này cho thấy cần có sự đầu tư và hỗ trợ từ các doanh nghiệp và cơ quan chức năng để triển khai rộng rãi hệ thống này. Các doanh nghiệp đã bắt đầu áp dụng hệ thống truy xuất nguồn gốc số để cung cấp thông tin về sản phẩm của mình. Mã QR truy xuất nguồn gốc sản phẩm là một dạng mã vạch hai chiều, giúp người dùng kiểm tra thông tin về sản phẩm một cách tiện lợi.

Nhiều doanh nghiệp đã thấy được lợi ích của việc áp dụng hệ thống này, không chỉ giúp tăng cường uy tín cho doanh nghiệp mà còn giúp ngăn chặn hàng giả, hàng nhái. Tuy nhiên, để hệ thống truy xuất nguồn gốc sản phẩm thực sự hiệu quả, cần có sự phối hợp và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng. Việc tạo mã QR phải được cơ quan chức năng kiểm soát và kiểm tra định kỳ để tránh tình trạng làm giả, làm lại mã QR.

Tại Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết 6 tháng và tổng kết đợt cao điểm chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long cho biết, lực lượng công an đã tập trung triệt phá các đường dây sản xuất, buôn bán thực phẩm giả quy mô lớn. Để ngăn chặn hàng giả, hàng nhái, cần có sự đầu tư nâng cấp hạ tầng công nghệ Cổng thông tin truy xuất nguồn gốc sản phẩm, hàng hóa quốc gia.

Bộ Công an đang phối hợp với Bộ Công Thương và VNPT xây dựng hệ thống dữ liệu về xuất xứ hàng hóa. Khi hệ thống này đi vào hoạt động, sẽ giúp người dân truy xuất nguồn gốc sản phẩm, góp phần ngăn chặn gian lận thương mại, hàng giả, hàng nhập lậu. Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền đã chỉ đạo các đơn vị thành viên Ban Chỉ đạo 389 TP Hà Nội tăng cường chống buôn lậu, hàng giả, hàng nhái.

Ông cũng nhấn mạnh rằng TP Hà Nội không có ngoại lệ, không có vùng cấm trong hoạt động chống buôn lậu. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về nguồn gốc và chất lượng sản phẩm, hàng hóa là một bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ người tiêu dùng và tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước. Đồng thời, các doanh nghiệp cần tích cực áp dụng công nghệ để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, góp phần ngăn chặn hàng giả, hàng nhái trên thị trường.

Dự thảo Luật Thương mại điện tử đang thu hút sự quan tâm rộng rãi từ cộng đồng các nhà bán hàng, nhà sản xuất và các sàn thương mại điện tử. Một trong những điểm nổi bật của dự thảo luật này là yêu cầu nhà bán hàng phải chịu trách nhiệm rõ ràng hơn với sản phẩm của mình, không còn đơn giản là đăng bán tùy ý như trước đây.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và Công nghệ số, Bộ Công Thương, cho biết dự thảo luật này sẽ giúp minh bạch thông tin người bán và hạn chế khả năng một cá nhân tạo nhiều tài khoản kinh doanh. Người bán sẽ phải cung cấp thêm nhiều thông tin chi tiết hơn về sản phẩm, bao gồm cả tiêu chuẩn và quy chuẩn liên quan đến hàng hóa. Điều này sẽ giúp hạn chế sự tồn tại của hàng xách tay hoặc các sản phẩm công nghệ chưa được phép lưu hành.

Đối với sàn thương mại điện tử, các chủ sàn sẽ được yêu cầu siết thông tin, chất lượng, và nguồn gốc xuất xứ hàng hóa, cũng như có công cụ để kiểm soát hàng hóa trước khi hiển thị trên sàn. Sàn sẽ có trách nhiệm liên đới đối với các vi phạm pháp luật về chất lượng sản phẩm xảy ra trên sàn. Ông Tuấn nhấn mạnh rằng người bán hàng cần thay đổi tư duy và chiến lược kinh doanh, tự chuyên nghiệp hóa và minh bạch thông tin để có thể tiếp tục kinh doanh.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn để đảm bảo nhà bán hàng, những người làm tiếp thị liên kết, bán hàng livestream đều hiểu và tuân thủ pháp luật. Điều này sẽ giúp các nhà bán hàng có thể thích nghi với những thay đổi trong quy định và tiếp tục kinh doanh hiệu quả.

Tại tọa đàm ‘Niềm Tin Số: Tương Lai của Thương Mại Điện Tử’, ông Nguyễn Minh Tiến, Giám đốc Trung tâm xúc tiến thương mại Nông Nghiệp và Môi Trường, Bộ Nông Nghiệp và Môi Trường, cho biết đặc thù hàng hóa nông sản khi bán trên sàn thương mại điện tử là rất khó để xác định nguồn gốc xuất xứ và câu chuyện đằng sau sản phẩm. Trung tâm đã hợp tác với TikTok Việt Nam để đưa đặc sản nông sản lên nền tảng số, bước đầu tạo hiệu ứng lan tỏa tích cực.

Ông Tiến nhấn mạnh việc bán hàng hiện nay cần gắn với ‘bán câu chuyện’ thay vì chỉ bán giá rẻ để hút khách. Ông cũng nhấn mạnh việc đẩy mạnh giám sát các vùng nguyên liệu, cấp mã số vùng trồng, vùng nuôi và mã số cơ sở sản xuất kinh doanh. Điều này sẽ giúp tăng cường sự minh bạch và uy tín của các sản phẩm nông sản trên sàn thương mại điện tử.

TikTok Shop Mall được ra mắt từ cuối năm 2023 và được định vị là một trong những tính năng chủ lực, được phát triển nhằm đáp ứng xu hướng tiêu dùng đề cao sự minh bạch và uy tín. Điều này cho thấy sự cam kết của TikTok trong việc xây dựng một môi trường thương mại điện tử đáng tin cậy và minh bạch cho người dùng.

Tóm lại, dự thảo Luật Thương mại điện tử đang tạo ra cả cơ hội và thách thức đối với các nhà bán hàng, nhà sản xuất, và các sàn thương mại điện tử. Việc tăng cường minh bạch thông tin và chất lượng sản phẩm sẽ giúp xây dựng niềm tin của người tiêu dùng và tạo ra một môi trường thương mại điện tử lành mạnh và bền vững.