Tiêu thụ hàng hóa xuất khẩu sang EU đang gặp khó khăn do thiếu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm, Bộ Nông nghiệp và Môi trường lên tiếng giải quyết khó khăn cho doanh nghiệp.

Gần đây, nhiều lô hàng xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là thanh long và hồ tiêu, sang thị trường EU đã gặp trở ngại do không có cơ quan Nhà nước nào cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho thực vật xuất khẩu. Ông Huỳnh Cảnh, Chủ tịch Hiệp hội Thanh Long Bình Thuận, cho biết hoạt động xuất khẩu thanh long đang bị đình trệ nghiêm trọng với khoảng 100 tấn hàng hóa bị hư hỏng và hàng tồn kho lên đến 50-70 tấn.

Tương tự, 2 doanh nghiệp thuộc Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam cũng đang tồn kho lượng hàng có giá trị khoảng 2,4 triệu USD và không thể xuất khẩu do thiếu Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Hiệp hội này đang kêu gọi sự can thiệp của cơ quan chức năng để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Ông Nguyễn Quang Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), cho biết cơ quan này đã có công văn hướng dẫn gửi các địa phương. Tuy nhiên, các sở địa phương cho rằng hướng dẫn đó chỉ áp dụng tại Việt Nam và cần bổ sung quy định theo yêu cầu của các nước nhập khẩu. Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đang đề nghị sửa lại công bố thủ tục hành chính cho phù hợp.

Việc điều chỉnh đang được gấp rút hoàn tất để đảm bảo hoạt động xuất khẩu không bị ảnh hưởng. Ngoài ra, Cục cũng đã gửi công văn đề nghị EU cho phép áp dụng mẫu giấy chứng nhận hiện tại, nhưng phía EU chưa có phản hồi.

Trong văn bản kiến nghị khẩn gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Sở An toàn thực phẩm TPHCM cũng nêu ra hàng loạt bất cập cần Bộ hướng dẫn liên quan đến thủ tục kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm với thực phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu. Sở An toàn thực phẩm TPHCM kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm ban hành quy định về hồ sơ, thủ tục cấp Giấy chứng nhận theo mẫu của nước nhập khẩu để kịp thời tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Hiện tại, các doanh nghiệp xuất khẩu đang chờ đợi hướng dẫn cụ thể từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường để khắc phục tình trạng ùn ứ hàng hóa xuất khẩu sang EU. Việc giải quyết khó khăn này không chỉ giúp doanh nghiệp Việt Nam tháo gỡ khó khăn mà còn đảm bảo vị thế của Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Trước đó, vào tháng 6, Việt Nam và EU đã ký kết Hiệp định Thương mại Tự do (EVFTA) có hiệu lực từ ngày 1/8/2020, mang lại nhiều cơ hội cho hàng hóa Việt Nam vào thị trường EU. Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn cần phải tuân thủ các quy định và tiêu chuẩn khắt khe của EU về an toàn thực phẩm và chất lượng sản phẩm.

Được biết, đại diện của Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ có cuộc họp với các bên liên quan để tìm cách giải quyết tình trạng ùn ứ hàng hóa xuất khẩu sang EU. Kết quả cuộc họp sẽ giúp các doanh nghiệp sớm tìm ra hướng giải quyết và tiếp tục đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu.

Thanh tra Chính phủ sẽ thực hiện thanh tra đối với bốn dự án thủy lợi lớn thuộc quản lý của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, bao gồm Dự án Quản lý nước Bến Tre Jica3, Dự án Hồ chứa nước Krông Pách Thượng tỉnh Đắk Lắk, Hồ chứa nước bản Mồng giai đoạn 1 tỉnh Nghệ An, và Công trình thủy lợi Hồ chứa nước Ia Mơr tỉnh Đắk Lắk. Đây là một trong những đợt thanh tra diện rộng trong nhiều năm gần đây, nhằm làm rõ nguyên nhân chậm trễ, sai phạm nếu có, và kiến nghị giải pháp khắc phục, đưa các dự án nhanh chóng đi vào thực tế, tránh lãng phí tài nguyên và đất đai.

Việc thanh tra bắt đầu trong tháng 7 và kết luận thanh tra sẽ được ban hành trước ngày 25/9. Kết quả tổng hợp sẽ được Thanh tra Chính phủ báo cáo Thủ tướng vào đầu tháng 10. Cả bốn dự án đều là những dự án quy mô lớn, có tổng vốn đầu tư hàng nghìn tỷ đồng nhưng vướng mắc nhiều vấn đề, chậm tiến độ kéo dài.

Dự án Quản lý nước Bến Tre JICA-3 có tổng mức đầu tư 6.200 tỷ đồng từ vốn vay ODA của Chính phủ Nhật Bản, được Bộ Nông nghiệp và Môi trường phê duyệt điều chỉnh vào năm 2017. Dự án do Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng Thủy lợi 9 làm chủ đầu tư, phối hợp cùng Ban Quản lý Dự án Công trình Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre thực hiện công tác giải phóng mặt bằng. Dự án tiến hành xây dựng 8 cống lớn, tuy nhiên đến nay, chỉ mới hoàn thành 2 cống, còn lại 6 cống đang chậm triển khai.

Dự án Hồ chứa nước Krông Pách Thượng tại Đắk Lắk có tổng mức đầu tư 5.536 tỷ đồng, trong đó giai đoạn 1 là 4.415 tỷ đồng, giai đoạn 2 là 1.120 tỷ đồng. Dự án do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 9 làm chủ đầu tư, phối hợp với Ban Quản lý Dự án Đầu tư Xây dựng các công trình giao thông và nông nghiệp phát triển nông thôn Đắk Lắk. Giai đoạn 1 đã hoàn thành và được khánh thành vào tháng 4 năm nay, với các hạng mục như cụm công trình đầu mối, hệ thống kênh chính Bắc và Nam, cấp nước tưới cho 14.900 ha đất nông nghiệp và nước sinh hoạt cho gần 73.000 người. Giai đoạn 2 đang triển khai hệ thống kênh cấp dưới theo kế hoạch, dự kiến sẽ hoàn thành trước 31/12/2026 theo quyết định phê duyệt dự án.

Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng tại Nghệ An có tổng mức đầu tư ban đầu 4.455 tỷ đồng, sau điều chỉnh vào năm 2023 tăng lên 5.552 tỷ đồng. Dự án được khởi công từ năm 2010, do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4 làm chủ đầu tư hợp phần cụm công trình đầu mối, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Nghệ An phụ trách hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Đây là dự án đa mục tiêu với dung tích hồ 225 triệu m³, cung cấp nước tưới cho gần 19.000 ha đất nông nghiệp, phục vụ sinh hoạt, phát triển thủy điện và điều tiết lũ. Tuy nhiên, đến nay công tác giải phóng mặt bằng vẫn chưa hoàn tất với khoảng 226 ha còn vướng mắc, liên quan tới gần 80 hộ dân.

Dự án Hồ chứa nước Ia Mơr (ở Đắk Lắk và Gia Lai) được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt từ năm 2005 với tổng vốn đầu tư hơn 1.263 tỷ đồng. Đến năm 2015, dự án điều chỉnh xuống hơn 1.160 tỷ đồng, tuy nhiên tình hình cũng không khả quan hơn. Dự án do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 8 làm chủ đầu tư, phần giải phóng mặt bằng giao cho UBND tỉnh Gia Lai và Đắk Lắk thực hiện. Mặc dù hệ thống kênh dẫn nước từ tỉnh Gia Lai về tỉnh Đắk Lắk cơ bản đã hoàn thành, đã đảm bảo cung cấp nước cho 9.200 ha, nhưng trong quá trình địa phương thực hiện đền bù đã phát sinh sai phạm nghiêm trọng.

Ngày 17/7/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ra quyết định giao quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho ông Trần Đức Thắng, hiện đang giữ vị trí Phó tổng Thanh tra Chính phủ thường trực. Sự bổ nhiệm này nhằm thay thế ông Đỗ Đức Duy, người vừa bị Bộ Chính trị áp dụng biện pháp kỷ luật cảnh cáo do những vi phạm nghiêm trọng trong thời gian ông đảm任 chức vụ Chủ tịch UBND tỉnh Yên Bái.

Cùng ngày, Chủ tịch nước đã ban hành quyết định tạm đình chỉ chức vụ Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhiệm kỳ 2021-2026 đối với ông Đỗ Đức Duy. Quyết định này sẽ chờ Quốc hội khóa 15 xem xét và quyết định việc miễn nhiệm đối với ông Đỗ Đức Duy.

Ông Trần Đức Thắng, 52 tuổi, quê tại Vĩnh Phúc, là tiến sĩ Kinh tế và là Ủy viên Trung ương Đảng khóa 13. Trước khi được giao quyền Bộ trưởng, ông đã trải qua nhiều vị trí quan trọng, bao gồm Phó cục trưởng, Cục trưởng Cục Quản lý công sản thuộc Bộ Tài chính, Ủy viên Ủy ban Kiểm tra Trung ương, Phó chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Trung ương và Bí thư Tỉnh ủy Hải Dương.

Ông Trần Đức Thắng được Thủ tướng điều động và bổ nhiệm giữ chức Phó tổng Thanh tra Chính phủ thường trực từ ngày 1/7/2025. Bộ Nông nghiệp và Môi trường được thành lập vào tháng 3/2025, trên cơ sở hợp nhất Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn với Bộ Tài nguyên và Môi trường.