Người Mông ở xã Mường Kim, tỉnh Lai Châu, đã và đang tích cực thay đổi tư duy sản xuất và tiếp cận với những tiến bộ khoa học kỹ thuật để phát triển kinh tế bền vững. Với niềm tin vào Đảng và bộ máy chính quyền địa phương, người Mông tại đây đã đoàn kết, đồng lòng xây dựng nếp sống văn hóa mới.

Họ đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng, phát triển chăn nuôi hàng hóa và đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng. Việc thành lập xã Mường Kim trên cơ sở sáp nhập toàn bộ diện tích và quy mô dân số của 4 xã đã mang lại không gian phát triển mới cho người dân. Cán bộ gần dân, sát dân đã giải quyết kịp thời các vướng mắc và khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh để thúc đẩy kinh tế địa phương phát triển.

Xã Mường Kim có 16 bản, với 540 hộ và 3.561 nhân khẩu người Mông, tập trung ở các bản như Huổi Pắc, Pá Khoang, Hô Ta, Tu San. Địa phương đã tuyên truyền, vận động nhân dân thay đổi tập quán canh tác lạc hậu và áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Một số giống cây trồng có năng suất và giá trị kinh tế cao như chè, chanh leo, đào chín sớm, lê, mắc-ca, quế đã được đưa vào gieo trồng.

Bên cạnh đó, người Mông ở xã Mường Kim đã đẩy mạnh phát triển du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm thông qua đầu tư homestay, giữ gìn nghề truyền thống và xây dựng, duy trì chợ phiên Nậm Pắt. Chợ phiên này đã trở thành một điểm đến hấp dẫn cho du khách, mang lại thu nhập cho người dân.

Diện mạo các bản người Mông ở Mường Kim đã thay đổi đáng kể với giao thông đến trung tâm xã được nâng cấp, mở rộng và các bản có nhà văn hóa, trường học được đầu tư kiên cố. Ông Lò Quyết Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã Mường Kim, cho biết cấp ủy, chính quyền xã đã bàn bạc và phân vùng phát triển theo từng thành phần dân tộc. Đối với đồng bào Mông, xã vận động bà con phát triển cây chè, cây ăn quả ôn đới và tập trung quảng bá, thu hút đầu tư, huy động nguồn lực phát triển hệ thống homestay, điểm du lịch và du lịch cộng đồng theo hướng bền vững.

Ở xã Trung Lý, cấp ủy và chính quyền địa phương đã tích cực đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp. Mục tiêu là xây dựng và nhân rộng các mô hình kinh tế, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, giúp người dân đạt hiệu quả kinh tế cao. Anh Thào A Thái, một cư dân tại bản Tà Cóm, dân tộc Mông, đã nổi lên như một tấm gương điển hình trong phát triển kinh tế hộ gia đình thông qua chăn nuôi trâu bò sinh sản và thương phẩm.

Trước đây, anh Thái là một hội viên nông dân thuần túy, gắn bó với nương lúa và đồi ngô. Tuy nhiên, từ năm 2020, anh đã quyết định áp dụng khoa học kỹ thuật để chuyển hướng sang chăn nuôi. Sự thay đổi này đã mở ra một bước ngoặt quan trọng trong hành trình vươn lên làm giàu chính đáng của anh. Với tầm nhìn kinh doanh và tư duy làm kinh tế, anh Thái nhận thấy tiềm năng lớn trong chăn nuôi đại gia súc. Lý do là có thể tận dụng nguồn thức ăn sẵn có và lực lượng lao động trong gia đình.

Đồng thời, địa phương đã có những chính sách khuyến khích chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Điều này đã tạo động lực cho anh Thái quyết định đầu tư vào chăn nuôi. Vào thời điểm đó, anh đã mua 3 cặp trâu bò về nuôi. Những ngày đầu, cùng với 4 thành viên trong gia đình, anh tất bật chăm sóc đàn vật nuôi từ sáng sớm đến tối. Sự kiên trì và nhẫn nại đã giúp anh Thái tích lũy kinh nghiệm và kỹ thuật trong chăn nuôi. Đến nay, gia đình anh đã phát triển đàn trâu bò lên hơn 50 con bò và 20 con trâu, trở thành hộ gia đình có số lượng gia súc nhiều nhất bản Tà Cóm.

Ngoài chăn nuôi, anh Thái còn triển khai mô hình trồng rừng và khoanh nuôi trên 15ha rừng sản xuất với các loại cây lấy gỗ như xoan, lát. Thông qua mô hình kinh tế tổng hợp của mình, sau khi trừ chi phí, mỗi năm gia đình anh Thái thu lãi khoảng 300 triệu đồng. Không chỉ là một gương điển hình trong phát triển kinh tế gia đình, với vai trò người có uy tín, anh Thái đã tích cực tuyên truyền, hướng dẫn và giúp đỡ bà con dân bản cùng phát triển kinh tế.

Thời gian qua, xã Trung Lý đã triển khai nhiều mô hình kinh tế nông nghiệp hiệu quả. Điều này đã góp phần tạo việc làm và giảm nghèo bền vững cho người dân địa phương. Điển hình như mô hình trồng quế trên diện tích 20ha với 20 hộ tham gia; mô hình điểm trồng “Cây sắn năng suất cao”; mô hình tổ hợp tác chăn nuôi vịt; nuôi gà thương phẩm; mô hình trồng dược liệu, phát triển cây ăn quả, cây đặc sản… Các mô hình này đã giúp tỷ lệ hộ nghèo tại xã Trung Lý giảm dần hàng năm.

Ngoài xã Trung Lý, các xã khác như Xuân Bình, Thượng Ninh, Thanh Phong cũng tập trung tuyên truyền và hướng dẫn người dân áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Mục tiêu là thay đổi tập quán canh tác và chuyển đổi các mô hình sản xuất để khai thác tiềm năng và lợi thế về đất đai ở địa phương. Nhiều mô hình sản xuất lúa có năng suất và chất lượng cao đã được áp dụng. Bên cạnh đó, việc chuyển đổi diện tích trồng lúa kém năng suất sang trồng các loại cây có hiệu quả kinh tế cao hơn cũng được chú trọng.

Trong lĩnh vực chăn nuôi, các xã đã chuyển giao khoa học kỹ thuật và đưa vào nuôi các loại con giống có năng suất và chất lượng cao. Điều này đã góp phần thay đổi phương thức chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi tập trung theo hướng sản xuất hàng hóa. Qua khảo sát, đã có nhiều mô hình kinh tế nông nghiệp được áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất. Điều này đã góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế – xã hội và giảm nghèo bền vững ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số xứ Thanh.

Theo kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo định kỳ năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo khu vực miền núi của tỉnh đã giảm 4,43% (từ 11,04% xuống còn 6,61%); tỷ lệ hộ cận nghèo giảm 2,66% (từ 14,01% xuống còn 11,35%). Những kết quả đạt được đã nhân lên niềm tin của đồng bào dân tộc khu vực miền núi đối với các mô hình kinh tế nông nghiệp hiệu quả. Điều này cũng cho thấy tiềm năng để áp dụng và nhân rộng các mô hình này trong thời gian tới.