Lai Châu, một tỉnh miền núi phía Bắc với địa hình phức tạp và khí hậu mát mẻ, đang nổi lên như một điểm sáng trong lĩnh vực phát triển cây dược liệu quý hiếm. Với hơn hai phần ba diện tích tự nhiên là rừng, đất lâm nghiệp và thảm thực vật phong phú, Lai Châu được đánh giá có tiềm năng lớn để phát triển ngành công nghiệp dược liệu.

Tỉnh Lai Châu hiện có gần 900 loài dược liệu, trong đó nhiều loài có giá trị kinh tế cao như sâm Lai Châu, lan kim tuyến, thất diệp nhất chi hoa, đương quy. Diện tích trồng dược liệu trên địa bàn tỉnh hiện là hơn 17.800 ha, bao gồm các loại cây như quế, sơn tra, sa nhân, thảo quả, sâm Lai Châu, thất diệp nhất chi hoa, đương quy. Tỉnh đang tập trung phát triển sản phẩm OCOP từ dược liệu và hướng đến xây dựng thương hiệu uy tín, có giá trị đặc biệt đối với sản phẩm từ thảo dược.

Để đạt được mục tiêu này, tỉnh Lai Châu đã và đang triển khai nhiều giải pháp để bảo tồn và phát triển cây dược liệu. HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 38/2019/NQ-HĐND ngày 11/12/2019 thông qua Đề án phát triển một số cây dược liệu giai đoạn 2020-2025, tầm nhìn đến năm 2030. Đặc biệt, Tỉnh ủy Lai Châu đã ban hành Nghị quyết số 17-NQ/TU về phát triển sâm Lai Châu giai đoạn 2024-2030, định hướng đến năm 2035.

Trên cơ sở đó, nhiều chính sách được tỉnh ban hành liên quan đến việc hỗ trợ giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật trong giai đoạn từ năm 2020-2025 đối với các loại cây dược liệu: sâm Lai Châu, thất diệp nhất chi hoa, lan kim tuyến. Tỉnh cũng hỗ trợ bảo tồn, hoàn thiện quy trình, nhân giống dược liệu, vật tư, bao bì nhãn mác sản phẩm; hỗ trợ chi phí chuyển giao, ứng dụng khoa học kỹ thuật mới, áp dụng quy trình kỹ thuật và quản lý chất lượng đồng bộ theo chuỗi.

Nhờ đó, nhiều hộ dân tại các địa phương trên địa bàn tỉnh Lai Châu đã mạnh dạn chuyển đổi sản xuất từ trồng ngô, lúa nương sang trồng dược liệu, qua đó góp phần nâng cao thu nhập, ổn định đời sống. Điển hình như gia đình chị Phàn Tả Mẩy ở bản Sín Chả, xã Sì Lở Lầu, đã vươn lên thoát nghèo, ổn định cuộc sống từ chuyển đổi sang trồng cây dược liệu. Hiện, gia đình chị đã có thu nhập trên 400 triệu đồng từ trồng sâm Lai Châu và thất diệp nhất chi hoa.

Tỉnh Lai Châu cũng đang tìm kiếm thị trường đầu ra cho sản phẩm này, nhằm giúp người dân ổn định sản xuất và nâng cao thu nhập. Với những giải pháp đồng bộ và quyết tâm cao, tỉnh Lai Châu đang kỳ vọng sẽ khai thác tiềm năng lớn từ cây dược liệu, tạo nguồn thu quan trọng cho tỉnh và góp phần nâng cao thu nhập, ổn định đời sống cho người dân.

Phát triển cây dược liệu không chỉ giúp tỉnh Lai Châu tận dụng được tiềm năng và thế mạnh của mình, mà còn góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của các loài dược liệu quý hiếm. Đây là hướng đi đúng đắn và bền vững, giúp tỉnh Lai Châu trở thành một trong những địa điểm sản xuất dược liệu hàng đầu của cả nước.

Trong thời gian tới, tỉnh Lai Châu sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hỗ trợ và khuyến khích người dân tham gia vào phát triển cây dược liệu. Đồng thời, tỉnh sẽ tăng cường hợp tác với các đơn vị nghiên cứu khoa học, các doanh nghiệp và tổ chức để ứng dụng công nghệ mới, nâng cao chất lượng và giá trị của sản phẩm dược liệu.

Mướp đắng, một loại quả thường được sử dụng trong ẩm thực Việt Nam, đang ngày càng được đánh giá cao trong các chế độ dinh dưỡng lành mạnh. Loại quả này không chỉ có tác dụng điều hòa đường huyết, hỗ trợ gan, mà còn giúp tăng cường miễn dịch. Mướp đắng sống chứa các hoạt chất sinh học như charantin, vicine và polypeptid-P, giúp tăng khả năng hấp thu glucose vào tế bào và làm giảm lượng đường huyết trong máu.

Nhiều nghiên cứu khoa học đã xác nhận hiệu quả này, trong đó có nghiên cứu công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng, cho thấy việc tiêu thụ mướp đắng tươi giúp giảm nhẹ đường huyết ở người bị tiền tiểu đường sau 7 tuần sử dụng đều đặn. Tuy nhiên, người đang dùng thuốc điều trị tiểu đường nên thận trọng, tránh dùng mướp đắng sống quá thường xuyên mà không có chỉ định từ bác sĩ, vì có thể làm tăng nguy cơ hạ đường huyết đột ngột.

Mướp đắng sống cũng giữ lại nguyên vẹn hàm lượng vitamin C và các hợp chất chống oxy hóa mạnh như flavonoid và phenolic. Các hoạt chất này giúp trung hòa gốc tự do trong cơ thể, từ đó hỗ trợ ngăn ngừa tổn thương tế bào và giảm nguy cơ viêm mạn tính. Một nghiên cứu công bố trên Tạp chí Khoa học Thực phẩm và Dinh dưỡng cho thấy chiết xuất từ mướp đắng có tác dụng bảo vệ gan, hỗ trợ chức năng thải độc và làm giảm chỉ số men gan ở người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Ngoài ra, chất momordicin trong mướp đắng được ghi nhận có khả năng điều hòa mỡ máu, hỗ trợ làm giảm cholesterol xấu và ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Với người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, thói quen ăn một lượng nhỏ mướp đắng sống mỗi tuần có thể mang lại lợi ích đáng kể. Mướp đắng cũng có tác dụng thanh nhiệt, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch. Hoạt chất trong mướp đắng có thể kích thích tiết dịch tiêu hóa, giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất tốt hơn và giảm các triệu chứng đầy hơi, khó tiêu.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý khi ăn mướp đắng sống. Phụ nữ mang thai không nên ăn mướp đắng sống vì một số thành phần trong hạt có thể gây co thắt tử cung. Người có cơ địa huyết áp thấp hoặc mắc bệnh tiêu hóa mạn tính cũng cần thận trọng. Trước khi ăn, nên chọn quả còn non, xanh tươi, không bị dập hoặc có mùi lạ. Mướp đắn cần được cắt bỏ ruột, ngâm muối loãng khoảng 10 phút và rửa sạch nhiều lần để giảm vị đắng cũng như loại bỏ vi khuẩn tồn dư.

Không nên ăn quá nhiều trong một lần. Đối với người khỏe mạnh, ăn khoảng 50-100g mướp đắng sống mỗi tuần là mức độ phù hợp.