Đuối nước – một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi tại Việt Nam, đã và đang cướp đi mạng sống của gần 2.000 trẻ em mỗi năm. Mặc dù tỷ lệ này đang có xu hướng giảm, Việt Nam vẫn thuộc nhóm quốc gia có tỷ lệ đuối nước trẻ em cao nhất khu vực Tây Thái Bình Dương.

Theo số liệu thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), đuối nước là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em từ 5 đến 14 tuổi tại Việt Nam. Vào năm 2021, toàn cầu đã ghi nhận khoảng 300.000 ca tử vong do đuối nước, phần lớn là trẻ em và thanh thiếu niên tại các nước thu nhập thấp và trung bình.

Tại Việt Nam, số liệu thống kê của Bộ Y tế cho thấy mỗi năm có gần 2.000 trẻ em tử vong do đuối nước, chiếm khoảng 50% số ca tử vong do tai nạn thương tích. Dù tỷ lệ này có xu hướng giảm, nhưng vẫn còn cao so với các nước trong khu vực. Đáng chú ý, 76,6% ca tử vong xảy ra tại cộng đồng, 22,4% tại gia đình, và chỉ 1% trong khuôn viên trường học.

Nhân Ngày Thế giới Phòng, chống đuối nước (25-7), Cục Bà mẹ và Trẻ em (Bộ Y tế), WHO và Tổ chức Chiến dịch vì trẻ em không thuốc lá (CTFK) đã phát động chiến dịch truyền thông toàn quốc với chủ đề ‘Cùng hành động để không còn trẻ em bị đuối nước’. Chiến dịch này kêu gọi các cấp chính quyền, phụ huynh và toàn xã hội cùng chung tay phòng, chống tai nạn đuối nước ở trẻ em, thông qua việc tăng cường giáo dục kỹ năng an toàn nước, mở rộng dạy bơi trong trường học và cộng đồng, truyền thông nâng cao nhận thức, đẩy mạnh phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực đầu tư.

Ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng Cục Bà mẹ và Trẻ em, cho biết: ‘Mỗi ca tử vong là một bi kịch có thể phòng tránh. Chúng tôi kêu gọi cha mẹ, nhà trường và cộng đồng cùng hành động, nhất là ở vùng nông thôn, nơi có nhiều ao, hồ, sông, suối’.

Tại Hà Nội, trong ba năm gần đây, mỗi năm vẫn ghi nhận 15-20 ca trẻ em đuối nước, chủ yếu vào dịp hè, tại các khu vực không có rào chắn như ao hồ, sông ngòi, kênh mương.

Theo bà Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam, cần mở rộng quy mô các chương trình can thiệp hiệu quả nhằm giảm thiểu nguy cơ và xây dựng môi trường sống an toàn hơn cho trẻ em. Một trong những mô hình hiệu quả là Chương trình phòng, chống đuối nước tại 12 tỉnh có tỷ lệ tử vong cao, do Cục Bà mẹ và Trẻ em phối hợp cùng CTFK thực hiện, với sự tài trợ của Quỹ từ thiện Bloomberg.

Sau 7 năm triển khai, chương trình đã dạy bơi an toàn cho hơn 52.000 trẻ, trang bị kỹ năng an toàn nước cho hơn 52.200 em và đào tạo hơn 1.000 giảng viên bơi có chứng chỉ. Nghiên cứu của Trường Đại học Y tế Công cộng cho thấy tại các tỉnh triển khai chương trình, tỷ lệ tử vong do đuối nước giảm trung bình 16%.

Ngành giáo dục hiện đang phải đối mặt với nhiều thách thức trong việc đảm bảo môi trường học tập an toàn cho học sinh, sinh viên. Các vấn đề tồn tại bao gồm bắt nạt trên môi trường mạng, tai nạn thương tích, đuối nước, ngộ độc thực phẩm và việc sử dụng thuốc lá điện tử. Đây là những vấn đề cần được quan tâm và giải quyết nhằm đảm bảo sự an toàn và sức khỏe cho học sinh, sinh viên.

Theo số liệu thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tình trạng bắt nạt trên môi trường mạng đang có xu hướng tăng lên. Trong 5 tháng đầu năm 2025, đã có 28 trường hợp bắt nạt trên mạng được ghi nhận. Bên cạnh đó, số vụ tai nạn giao thông liên quan đến học sinh cũng còn ở mức cao, với 4.111 vụ xảy ra trong năm 2024. Đáng chú ý, đuối nước và tai nạn thương tích vẫn là những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho trẻ em.

Trước những thách thức này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đề xuất 8 giải pháp chủ yếu nhằm giải quyết những vấn đề tồn tại. Trước hết, ngành giáo dục sẽ tập trung thiết lập một hệ thống pháp lý đủ mạnh để có thể xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Đồng thời, Bộ sẽ nâng cao hiệu quả công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống và văn hóa ứng xử cho học sinh, sinh viên.

Ngoài ra, ngành giáo dục cũng sẽ đẩy mạnh công tác quản lý và hỗ trợ người học theo hướng hiện đại, toàn diện và hiệu quả. Điều này bao gồm việc tăng cường công tác quản lý và hỗ trợ người học, cũng như xây dựng dịch vụ hỗ trợ toàn diện cho học sinh, sinh viên. Qua đó, ngành giáo dục hy vọng có thể giảm thiểu các vụ việc tiêu cực và tạo ra môi trường học tập an toàn, lành mạnh cho tất cả học sinh, sinh viên.

Để thực hiện các giải pháp này, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ cần sự phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, tổ chức liên quan. Sự tham gia tích cực của các bên liên quan, bao gồm cả phụ huynh và cộng đồng, là rất quan trọng để đảm bảo rằng các giải pháp được triển khai hiệu quả.

Trong khi đó, Quỹ Nhi đồng Quốc tế Liên Hợp Quốc (UNICEF) cũng đã và đang hỗ trợ ngành giáo dục Việt Nam trong việc đảm bảo quyền của trẻ em, bao gồm quyền được học tập trong môi trường an toàn. Sự hỗ trợ này sẽ giúp Việt Nam có thể xây dựng một hệ thống giáo dục an toàn và hiệu quả hơn.

Tóm lại, việc đảm bảo an toàn cho học sinh, sinh viên đang là một thách thức lớn đối với ngành giáo dục. Tuy nhiên, với sự nỗ lực của Bộ Giáo dục và Đào tạo, cùng với sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế và sự tham gia của cộng đồng, chúng ta hoàn toàn có thể xây dựng được môi trường học tập an toàn và lành mạnh cho tất cả học sinh, sinh viên.