Nghiên cứu mới đây của Đại học Columbia (Mỹ) đã đưa ra cảnh báo về tác động nghiêm trọng của ô nhiễm không khí lên sự phát triển trí tuệ của trẻ em. Cụ thể, việc tiếp xúc với các chất ô nhiễm trong thời kỳ thai nghén và giai đoạn 0-5 tuổi có thể dẫn đến sự suy giảm chỉ số IQ của trẻ.

Trong nghiên cứu này, hơn 200 bà mẹ sống tại thành phố New York và con cái của họ đã được theo dõi từ khi còn trong bụng mẹ cho đến khi trẻ lên 7 tuổi. Kết quả cho thấy những đứa trẻ có mức độ hydrocarbon thơm đa vòng (PAH) cao trong máu dây rốn có chỉ số IQ thấp hơn từ 4-5 điểm so với nhóm trẻ ít tiếp xúc với chất này. Mức giảm IQ này có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng học tập, giải quyết vấn đề và thành tích trong tương lai của trẻ.

Điều đáng báo động là các chất ô nhiễm như PAH và bụi mịn PM2.5 không chỉ tồn tại ngoài đường mà còn có mặt trong nhà, từ bếp gas, khói thuốc lá, hương đốt, nến thơm đến khí thải xe cộ len lỏi qua cửa sổ. Não bộ trẻ nhỏ đang phát triển rất nhạy cảm, bất kỳ độc chất nào cũng có thể gây ra hậu quả lâu dài.

Giảm 4-5 điểm IQ có thể nghe qua tưởng chừng nhỏ, nhưng trong một xã hội có tính cạnh tranh cao như hiện nay, mỗi điểm IQ là sự khác biệt giữa một đứa trẻ được phân lớp chọn hay không, được đánh giá là thông minh hay ‘chậm’, từ đó kéo theo những định kiến, ảnh hưởng đến sự tự tin và định hướng tương lai. Tuy nhiên, điều quan trọng là mức IQ này không cố định. Nếu biết cách can thiệp kịp thời – như cải thiện môi trường sống, tăng tương tác ngôn ngữ, dinh dưỡng hợp lý, khuyến khích vận động – trẻ vẫn có thể phát triển tốt về nhận thức.

Cha mẹ có thể thực hiện một số biện pháp thiết thực để bảo vệ con trẻ, chẳng hạn như hạn chế để trẻ tiếp xúc với khu vực gần đường lớn giờ cao điểm, dùng máy lọc không khí trong nhà, không hút thuốc trong nhà, hạn chế đốt hương, nến, bếp than, trồng cây xanh lọc khí, giữ nhà thông thoáng nhưng tránh gió xe bụi, và đảm bảo dinh dưỡng đủ vi chất cho trẻ để tăng sức đề kháng thần kinh.

Để bảo vệ chỉ số IQ của con trẻ, cha mẹ cần nâng cao nhận thức về tác động của ô nhiễm không khí và thực hiện các biện pháp phòng ngừa hiệu quả. Theo đó, các gia đình cần tích cực phối hợp với cộng đồng và chính quyền địa phương để cùng nhau xây dựng môi trường sống trong lành và an toàn cho trẻ em.