Nuôi con bằng sữa mẹ là một hành trình đầy thách thức nhưng cũng mang lại nhiều lợi ích không thể phủ nhận. Trong những năm tháng đầu đời, không có loại thực phẩm nào lại kỳ diệu và quý giá như sữa mẹ. Sữa mẹ không chỉ cung cấp đầy đủ dưỡng chất thiết yếu mà còn đóng vai trò như một loại vắc-xin tự nhiên, giúp trẻ xây dựng hệ miễn dịch khỏe mạnh và phòng ngừa bệnh tật ngay từ khi chào đời.

Sữa mẹ vẫn giữ vững vị thế là nguồn dinh dưỡng không thể thay thế trong 6 tháng đầu đời của trẻ. Tuy nhiên, tại Việt Nam, theo số liệu của Viện Dinh dưỡng năm 2020, chưa đến một nửa số trẻ dưới 6 tháng tuổi được bú mẹ hoàn toàn. Điều này phản ánh rõ ràng những thách thức mà phụ nữ Việt đang đối mặt trên hành trình mang lại khởi đầu tốt nhất cho con mình.

Tuần lễ Thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ năm 2025 với chủ đề ‘Ưu tiên nuôi con bằng sữa mẹ, tạo dựng hệ thống hỗ trợ bền vững’ nhấn mạnh vai trò thiết yếu của sữa mẹ trong chăm sóc sức khỏe trẻ em. Sữa mẹ không chỉ là thức ăn – đó là một sản phẩm sinh học sống động, giàu kháng thể và các yếu tố miễn dịch mà không loại sữa công thức nào có thể tái tạo.

Theo thạc sĩ dinh dưỡng Trần Hoàng Kim, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh Lạng Sơn, sữa mẹ là sự hòa quyện tuyệt vời giữa giá trị dinh dưỡng hoàn chỉnh và khả năng tăng cường miễn dịch tự nhiên cho trẻ. Lợi ích của sữa mẹ không dừng ở đứa trẻ, phụ nữ cho con bú cũng có nguy cơ thấp hơn với các bệnh ung thư vú, ung thư buồng trứng, loãng xương, đồng thời phục hồi nhanh hơn sau sinh.

Chị Nguyễn Thị Huyền Trang, 35 tuổi, chia sẻ về kinh nghiệm của mình: ‘Lúc mới sinh, sữa chưa về, tôi lo lắng lắm. Nhưng được nhân viên y tế tư vấn và khuyến khích, tôi kiên trì cho bú sớm và bú thường xuyên. Vài ngày sau, sữa về đều, bé tăng cân đều, chưa từng phải dùng đến sữa ngoài.’ Với chị Trang, sữa mẹ không chỉ nuôi dưỡng sự sống, mà mỗi lần cho con bú còn là giây phút thiêng liêng vun đắp sợi dây gắn bó sâu sắc giữa hai mẹ con.

Hành động cho con bú cũng mang lại hiệu ứng lan tỏa sâu rộng tới cả nền kinh tế và môi trường. Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, tỷ lệ nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ ở mức thấp có thể khiến nền kinh tế toàn cầu thiệt hại gần 1 tỷ USD mỗi ngày. Ở góc độ môi trường, sữa mẹ là lựa chọn ‘xanh’ nhất: không hộp thiếc, không chai nhựa, không dây chuyền sản xuất gây ô nhiễm.

Tuy nhiên, nhiều rào cản vẫn tồn tại: thiếu không gian cho con bú tại nơi làm việc, tâm lý lo sợ sữa mẹ không đủ chất… Tuần lễ Thế giới Nuôi con bằng sữa mẹ không chỉ là một chiến dịch truyền thông thường niên, mà còn phản ánh nhu cầu cấp thiết từ thực tiễn chăm sóc và bảo vệ trẻ nhỏ. Đầu tư cho sữa mẹ chính là vun đắp cho một thế hệ khỏe mạnh, thông minh và giàu cảm xúc. Bởi mỗi giọt sữa mẹ không chỉ là nguồn dinh dưỡng đầu đời, mà còn là vắc-xin tự nhiên, bền vững và không gì có thể thay thế.

Tắm nắng buổi sáng là một thói quen đơn giản nhưng mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và tinh thần. Tiến sĩ Ashley Olivine, Thạc sĩ Y tế Công cộng (MPH), đã chỉ ra rằng việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào buổi sáng giúp tăng cường khả năng hấp thụ vitamin D và hormone serotonin. Đây là hai yếu tố quan trọng trong việc duy trì tâm trạng tích cực, hệ miễn dịch khỏe mạnh và giấc ngủ chất lượng.

Ánh sáng mặt trời vào buổi sáng có tác động rõ rệt đến sức khỏe con người. Thiếu vitamin D có thể dẫn đến các tình trạng như sương mù não, mất cơ, khó ngủ và gia tăng nguy cơ nhiễm bệnh. Ngoài ra, ánh nắng còn kích thích cơ thể sản xuất serotonin, hormone giúp cải thiện tâm trạng và chống trầm cảm. Điều này cho thấy rằng việc tiếp xúc với ánh nắng buổi sáng không chỉ tốt cho sức khỏe thể chất mà còn giúp cải thiện tâm trạng và giảm nguy cơ trầm cảm.

Một trong những lợi ích quan trọng của việc tiếp xúc với ánh nắng buổi sáng là điều hòa nhịp sinh học và giấc ngủ. Ánh sáng mặt trời đóng vai trò như một “đồng hồ báo thức sinh học” cho cơ thể, giúp cơ thể ngừng sản xuất melatonin, hormone gây buồn ngủ, và bắt đầu kích hoạt serotonin, giúp bạn tỉnh táo và tràn đầy năng lượng. Dược sĩ Lindsay Cook, PharmD, cũng cho biết rằng tiếp xúc với ánh nắng buổi sáng không chỉ cải thiện chất lượng giấc ngủ mà còn làm tăng hiệu quả sinh học tự nhiên, giúp cân bằng trạng thái tinh thần trong suốt cả ngày.

Để tối ưu hóa thói quen buổi sáng, bạn không cần phải dành nhiều thời gian để đi bộ dưới ánh nắng. Chỉ cần 15-20 phút đi bộ dưới ánh nắng buổi sáng là đủ để mang lại lợi ích đáng kể. Hãy chọn những tuyến đường gần thiên nhiên, tập trung vào nhịp thở và môi trường xung quanh. Kết hợp với bữa sáng lành mạnh, thiền hoặc trò chuyện cùng người thân khi đi bộ sẽ giúp thói quen này trở nên thư giãn và dễ duy trì hơn.

Tuy nhiên, để tắm nắng an toàn, bạn nên theo dõi chỉ số UV, mặc đồ bảo hộ, sử dụng kem chống nắng và trao đổi với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế để điều chỉnh thời lượng tiếp xúc với ánh nắng phù hợp với cơ địa và nhu cầu cá nhân. Điều này sẽ giúp bạn tránh được các rủi ro không mong muốn và đảm bảo rằng bạn đang tận dụng tối đa lợi ích của việc tắm nắng buổi sáng.

Nếu bạn đang tìm kiếm một thói quen buổi sáng đơn giản, ít tốn kém và có lợi lâu dài cho sức khỏe, hãy thử bước ra ngoài, hít thở không khí trong lành và đón lấy những tia nắng đầu tiên của ngày. Cơ thể và tinh thần bạn sẽ cảm ơn điều đó. Việc tạo thói quen tắm nắng buổi sáng không chỉ giúp cải thiện sức khỏe tổng thể mà còn mang lại cảm giác sảng khoái và sẵn sàng cho một ngày mới.

Mướp đắng, một loại quả thường được sử dụng trong ẩm thực Việt Nam, đang ngày càng được đánh giá cao trong các chế độ dinh dưỡng lành mạnh. Loại quả này không chỉ có tác dụng điều hòa đường huyết, hỗ trợ gan, mà còn giúp tăng cường miễn dịch. Mướp đắng sống chứa các hoạt chất sinh học như charantin, vicine và polypeptid-P, giúp tăng khả năng hấp thu glucose vào tế bào và làm giảm lượng đường huyết trong máu.

Nhiều nghiên cứu khoa học đã xác nhận hiệu quả này, trong đó có nghiên cứu công bố trên Tạp chí Dinh dưỡng lâm sàng, cho thấy việc tiêu thụ mướp đắng tươi giúp giảm nhẹ đường huyết ở người bị tiền tiểu đường sau 7 tuần sử dụng đều đặn. Tuy nhiên, người đang dùng thuốc điều trị tiểu đường nên thận trọng, tránh dùng mướp đắng sống quá thường xuyên mà không có chỉ định từ bác sĩ, vì có thể làm tăng nguy cơ hạ đường huyết đột ngột.

Mướp đắng sống cũng giữ lại nguyên vẹn hàm lượng vitamin C và các hợp chất chống oxy hóa mạnh như flavonoid và phenolic. Các hoạt chất này giúp trung hòa gốc tự do trong cơ thể, từ đó hỗ trợ ngăn ngừa tổn thương tế bào và giảm nguy cơ viêm mạn tính. Một nghiên cứu công bố trên Tạp chí Khoa học Thực phẩm và Dinh dưỡng cho thấy chiết xuất từ mướp đắng có tác dụng bảo vệ gan, hỗ trợ chức năng thải độc và làm giảm chỉ số men gan ở người mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.

Ngoài ra, chất momordicin trong mướp đắng được ghi nhận có khả năng điều hòa mỡ máu, hỗ trợ làm giảm cholesterol xấu và ngăn ngừa xơ vữa động mạch. Với người có nguy cơ mắc bệnh tim mạch, thói quen ăn một lượng nhỏ mướp đắng sống mỗi tuần có thể mang lại lợi ích đáng kể. Mướp đắng cũng có tác dụng thanh nhiệt, hỗ trợ tiêu hóa và tăng cường miễn dịch. Hoạt chất trong mướp đắng có thể kích thích tiết dịch tiêu hóa, giúp cơ thể hấp thụ dưỡng chất tốt hơn và giảm các triệu chứng đầy hơi, khó tiêu.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý khi ăn mướp đắng sống. Phụ nữ mang thai không nên ăn mướp đắng sống vì một số thành phần trong hạt có thể gây co thắt tử cung. Người có cơ địa huyết áp thấp hoặc mắc bệnh tiêu hóa mạn tính cũng cần thận trọng. Trước khi ăn, nên chọn quả còn non, xanh tươi, không bị dập hoặc có mùi lạ. Mướp đắn cần được cắt bỏ ruột, ngâm muối loãng khoảng 10 phút và rửa sạch nhiều lần để giảm vị đắng cũng như loại bỏ vi khuẩn tồn dư.

Không nên ăn quá nhiều trong một lần. Đối với người khỏe mạnh, ăn khoảng 50-100g mướp đắng sống mỗi tuần là mức độ phù hợp.