Đã 5 năm trôi qua kể từ khi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực, và dấu ấn của hiệp định này trong việc thúc đẩy tăng trưởng thương mại giữa Việt Nam và Italy đã trở nên rõ ràng. Với vai trò là đòn bẩy quan trọng, EVFTA không chỉ mở rộng thị trường xuất nhập khẩu mà còn nâng tầm hợp tác về công nghệ, năng lượng xanh và thời trang giữa hai quốc gia.

Tham tán thương mại Việt Nam tại Italy, bà Dương Phương Thảo, đánh giá rằng EVFTA đã tạo ra động lực quan trọng giúp Việt Nam và Italy vượt qua nhiều thách thức toàn cầu như đại dịch COVID-19, xung đột địa chính trị và lạm phát.

Con số thống kê cho thấy kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Italy đã tăng gần 50%, từ 4,62 tỷ USD vào năm 2020 lên 6,91 tỷ USD vào năm 2024. Xuất khẩu của Việt Nam sang Italy đã tăng 58%, đạt 4,94 tỷ USD. Các mặt hàng chủ lực như sắt thép, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, giày dép, cà phê, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng và phương tiện vận tải cùng phụ tùng đều có tăng trưởng vượt bậc.

EVFTA đã mang lại lợi thế thuế quan rõ rệt, thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng như nông sản, thủy sản, dệt may và điện tử của Việt Nam. Đồng thời, hiệp định này cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu công nghệ và hàng hóa cao cấp từ Italy.

Tuy nhiên, không phải ngành nào cũng có thể tận dụng được hiệu quả từ EVFTA. Ngành thủy sản Việt Nam đang đối mặt với những thách thức như ‘thẻ vàng’ IUU, dẫn đến hạn chế xuất khẩu tôm và cá tra sang Italy. Ngoài ra, chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng lâu cũng ảnh hưởng đến độ tươi ngon và tính cạnh tranh về giá của sản phẩm.

Bà Dương Phương Thảo nhấn mạnh rằng để khắc phục những rào cản này, doanh nghiệp Việt Nam cần nghiêm ngặt tuân thủ các tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch của EU. Đầu tư vào sản xuất sạch và truy xuất nguồn gốc là những bước đi quan trọng để cải thiện năng lực cạnh tranh.

Trong tương lai, EVFTA sẽ tiếp tục đóng vai trò là động lực thúc đẩy thương mại và đầu tư bền vững, giúp Việt Nam chuyển dịch sang kinh tế xanh và công nghệ cao. Italy sẽ tiếp tục là đối tác quan trọng trong các lĩnh vực như máy móc, năng lượng tái tạo, thời trang và công nghệ cao.

Để đảm bảo hiệu quả lâu dài của EVFTA, Việt Nam cần ưu tiên chuyển giao công nghệ từ Italy, đặc biệt trong các lĩnh vực như máy móc nông nghiệp, cơ khí chính xác và công nghệ cao. Việc nâng cấp công nghiệp hỗ trợ sẽ giúp giảm sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu.

Ngoài ra, hợp tác với các viện thiết kế hàng đầu của Italy, đặc biệt tại Milan, cũng sẽ giúp Việt Nam phát triển sản phẩm có giá trị cao. Đầu tư vào sản xuất xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và đào tạo nhân lực chất lượng cao là những hướng đi cần được đẩy mạnh.

Một thách thức lớn khác mà Việt Nam cần phải đối mặt là việc EU đang đẩy nhanh đàm phán FTA với các nước ASEAN khác như Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Nếu Thái Lan ký FTA vào năm 2026, thuế ưu đãi tương tự EVFTA có thể làm giảm lợi thế cạnh tranh của Việt Nam, đặc biệt trong các ngành nông sản và dệt may.

Tập trung vào chất lượng, thiết kế và sản xuất bền vững sẽ là cách để Việt Nam duy trì vị thế cạnh tranh và tận dụng tối đa cơ hội từ quan hệ đối tác chiến lược với Italy.

Trong bối cảnh tình hình an ninh tại châu Âu vẫn còn phức tạp, các cường quốc quân sự như Anh, Nhật Bản và Italy đang tăng cường hợp tác để phát triển một dự án đầy tham vọng: máy bay tiêm kích thế hệ thứ sáu, Tempest. Dự kiến sẽ trở thành một phần quan trọng trong chiến lược quân sự của NATO, Tempest được thiết kế để đáp ứng nhu cầu về khả năng phòng thủ và tấn công tiên tiến trong tương lai.

Máy bay tiêm kích Tempest được thiết kế để có khả năng bay siêu thanh, xuyên qua hệ thống phòng không đối phương và tiến hành các cuộc tấn công sâu vào lãnh thổ địch mà không cần tiếp nhiên liệu. Với kích thước lớn hơn các thế hệ trước, Tempest sẽ được trang bị bình nhiên liệu dung tích lớn và hệ thống vũ khí tối tân, bao gồm tên lửa và radar có khả năng xử lý dữ liệu nhanh gấp 10 lần so với các hệ thống hiện tại. Những tính năng này sẽ giúp Tempest trở thành một trong những máy bay tiêm kích tiên tiến nhất trên thế giới.

Tempest dự kiến sẽ thay thế dần dòng Eurofighter Typhoon và hỗ trợ các phi đội F-35 trong tương lai. Các chuyên gia quân sự cho rằng, trong trường hợp xảy ra xung đột với Nga, Tempest có thể nhanh chóng cất cánh từ các sân bay tại Anh, thực hiện nhiệm vụ phá hủy hệ thống phòng không và căn cứ không quân quan trọng của đối phương, sau đó hỗ trợ bộ binh với kho vũ khí phong phú gấp đôi F-35. Điều này cho thấy tiềm năng lớn của Tempest trong việc đảm bảo an ninh và thực hiện các nhiệm vụ quân sự phức tạp.

Dự án Tempest được triển khai trong khuôn khổ chương trình hợp tác quốc tế GCAP (Global Combat Air Program), với mục tiêu đưa máy bay vào biên chế từ năm 2035. GCAP là sự kết hợp giữa dự án Tempest của Anh và chương trình Mitsubishi FX của Nhật. Theo thỏa thuận được ký vào cuối năm 2022, Nhật Bản sẽ đầu tư 4 tỷ yên, trong khi Anh cam kết 2 tỷ bảng cho đến năm 2025. Sự hợp tác này thể hiện cam kết mạnh mẽ của các quốc gia tham gia trong việc phát triển một chương trình quân sự tiên tiến.

Không chỉ dừng lại ở đó, dự án này cũng được xem là đối trọng trực tiếp với chương trình FCAS (Future Combat Air System) do Pháp, Đức và Tây Ban Nha phát triển. Trụ sở chính của GCAP đặt tại Anh, quy tụ 2.800 chuyên gia và khoảng 600 tổ chức tham gia. Một mô hình thử nghiệm với thiết kế khí động học tiên tiến đã được giới thiệu tại Triển lãm Hàng không Farnborough hồi tháng 7/2024. Điều này cho thấy sự tiến triển nhanh chóng của dự án và kỳ vọng lớn vào khả năng của Tempest.

Mục tiêu của chương trình không chỉ là thay thế các dòng máy bay đã cũ mà còn nhằm đối phó với các dòng tiêm kích thế hệ mới như Su-57 của Nga và J-20 của Trung Quốc, những mẫu máy bay đã được trang bị công nghệ tàng hình và tốc độ siêu vượt âm. Việc phát triển Tempest không chỉ giúp Anh, Nhật Bản và Italy nâng cao năng lực quân sự mà còn góp phần vào sự cân bằng an ninh ở châu Âu và trên toàn thế giới.