Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang biến động mạnh mẽ do các chính sách thuế quan của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, các doanh nghiệp trên khắp thế giới đang phải nỗ lực thích nghi với một môi trường thương mại đầy thách thức. Việc áp dụng các chiến lược như “kỹ thuật thuế quan” (tariff engineering) để giảm thiểu gánh nặng thuế hoặc đàm phán lại hợp đồng với nhà cung cấp đang trở thành xu hướng phổ biến. Đối mặt với thực tế mới, các doanh nghiệp toàn cầu buộc phải lựa chọn giữa việc thích nghi hoặc chịu thiệt hại nặng nề.

Nhiều công ty lớn như Conagra Brands, Nike và Fastenal đang phải đối mặt với chi phí tăng cao và gián đoạn trong chuỗi cung ứng. Việc tăng giá sản phẩm do chi phí nguyên liệu tăng cao hoặc tìm cách tối ưu hóa chuỗi cung ứng đang là những giải pháp được nhiều doanh nghiệp áp dụng. Chẳng hạn, Conagra phải tăng giá các sản phẩm đóng hộp do chi phí thép tấm nhập khẩu tăng, trong khi Nike dự kiến chi thêm 1 tỷ USD cho thuế nhập khẩu và có kế hoạch tăng giá sản phẩm.

Để đối phó với những thách thức này, các doanh nghiệp đang áp dụng một quy trình 3 bước: lập bản đồ các nhà cung cấp thượng nguồn, định lượng tác động tài chính của thuế quan và triển khai các chiến lược giảm thiểu. Việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để cung cấp thông tin chi tiết về chuỗi giá trị cũng đang giúp các doanh nghiệp biến những “điểm mù” thành cơ hội hành động.

Một số công ty như Hewlett Packard đã chủ động chuyển hướng sản xuất sang các quốc gia ít chịu ảnh hưởng bởi thuế quan như Thái Lan, Việt Nam hoặc Mexico để giảm thiểu rủi ro từ các mức thuế mới. Chiến lược này không chỉ giúp các công ty tiết kiệm chi phí mà còn thể hiện sự linh hoạt trong việc đối phó với chính sách thuế quan.

Áp dụng “kỹ thuật thuế quan” đang trở thành một chiến lược nổi bật. Các doanh nghiệp như Delta Air Lines đã áp dụng kỹ thuật này để tránh mức thuế cao. Bằng cách tháo động cơ do Mỹ sản xuất từ các máy bay Airbus A321neo ở châu Âu và vận chuyển riêng chúng về Mỹ, Delta đã tránh được thuế nhập khẩu đối với toàn bộ máy bay.

Tariff engineering không phải là một khái niệm mới, nhưng đang ngày càng được các doanh nghiệp áp dụng. Từ việc thêm các túi khóa kéo nhỏ vào sản phẩm áo mặc để chuyển chúng sang danh mục hàng chịu mức thuế thấp hơn, đến việc sử dụng đế lông để biến giày thể thao thành “dép đi trong nhà”, các công ty đang tìm mọi cách để giảm thiểu chi phí thuế.

Tuy nhiên, không phải lúc nào tariff engineering cũng suôn sẻ. Các công ty như Ford đã phải trả giá đắt khi cố gắng lách thuế và bị phạt hàng trăm triệu USD. Ngoài ra, việc sử dụng các kho ngoại quan để tạm hoãn nộp thuế cũng đang trở thành một chiến lược phổ biến.

Sự bất ổn từ chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump không chỉ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp mà còn làm thay đổi cục diện thương mại toàn cầu. Các doanh nghiệp lớn đang dự báo những tác động tiêu cực từ thuế quan và đang tìm cách thích nghi. Việc lập kế hoạch mang tính dài hạn và liên tục đánh giá lại chiến lược đang trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng.

Trong bối cảnh các cuộc đàm phán thương mại vẫn tiếp diễn, một thông điệp đang hiện lên rõ ràng: thích nghi hoặc bị tụt hậu. Những công ty chủ động điều chỉnh chuỗi cung ứng, tận dụng các kẽ hở thuế quan hợp pháp và liên tục đánh giá lại chiến lược của mình sẽ có cơ hội vượt qua cơn bão thuế quan và định vị bản thân để phát triển trong một thế giới thương mại đầy bất định.

Cục Dự trữ Liên bang (Fed) đang đứng trước một tình thế độc đáo khi bước vào năm 2025. Thị trường chứng khoán đang dao động gần mức cao kỷ lục và các chỉ số suy thoái truyền thống vẫn chưa cho thấy dấu hiệu đáng lo ngại. Tuy nhiên, các nhà hoạch định chính sách đang phải cân nhắc áp lực gia tăng trong các chỉ số kinh tế hướng tới tương lai trong bối cảnh lo ngại lạm phát dai dẳng. Sự hội tụ độc đáo của các yếu tố này mang đến cả cơ hội và rủi ro có thể xác định quỹ đạo của chính sách tiền tệ trong phần còn lại của năm.

Trong phân tích kinh tế, sự khác biệt giữa dữ liệu ‘mềm’ – bao gồm các cuộc khảo sát, chỉ số tình cảm và các biện pháp dựa trên thị trường – và dữ liệu ‘cứng’, bao gồm các số liệu cụ thể như số liệu việc làm, sản xuất công nghiệp và tăng trưởng GDP, đã được nhận diện từ lâu. Hiện tại, hai loại dữ liệu này đang kể những câu chuyện khác nhau rõ rệt về sức khỏe của nền kinh tế Hoa Kỳ.

Dữ liệu cứng tiếp tục vẽ nên bức tranh về khả năng phục hồi. Thị trường lao động vẫn tương đối chặt chẽ, chi tiêu của người tiêu dùng cho thấy động lực bền vững và thu nhập của công ty nhìn chung đã vượt quá kỳ vọng. Tuy nhiên, các chỉ số dữ liệu mềm đang nhấp nháy các tín hiệu cảnh báo không thể bỏ qua.

Các biện pháp dựa trên khảo sát về niềm tin kinh doanh đã giảm đáng kể, với các chỉ số PMI sản xuất và dịch vụ cho thấy sự yếu kém đáng lo ngại trong các đơn đặt hàng mới và kỳ vọng trong tương lai. Tâm lý người tiêu dùng, mặc dù không ổn định, đã cho thấy sự yếu kém dai dẳng trong các thành phần hướng tới tương lai.

Tiền lệ lịch sử và các mô hình phản ứng của Fed cho thấy một mô hình rõ ràng: Cục Dự trữ Liên bang đã liên tục phản ứng với căng thẳng kéo dài trong các chỉ số dữ liệu mềm, thường là trước khi dữ liệu cứng cho thấy sự suy giảm đáng kể. Cách tiếp cận chủ động này đã chứng minh hiệu quả trong việc ngăn chặn suy thoái do tâm lý di căn thành suy thoái toàn diện.

Môi trường hiện tại đặt ra một thách thức độc đáo vì căng thẳng dữ liệu mềm đang xảy ra cùng với định giá tài sản tăng cao và áp lực lạm phát liên tục. Điều này tạo ra một ma trận quyết định phức tạp hơn cho các nhà hoạch định chính sách so với các chu kỳ trước.

Thị trường tài chính hiện đang phản ánh mức độ tin tưởng cao vào kịch bản ‘hạ cánh mềm’, với định giá cổ phiếu vẫn ở mức cao và chênh lệch tín dụng tương đối được kiểm soát. Vị thế này tạo ra cả cơ hội và rủi ro cho Cục Dự trữ Liên bang.

Việc cắt giảm lãi suất sẽ đòi hỏi dữ liệu cứng phải xấu đi đáng kể hoặc bằng chứng rõ ràng cho thấy căng thẳng dữ liệu mềm đang bắt đầu tác động đến các số liệu kinh tế cụ thể. Với sự nhấn mạnh của Fed vào sự phụ thuộc vào dữ liệu, các nhà hoạch định chính sách có thể sẽ thích chờ xác nhận bổ sung trước khi hành động.

Quy mô của bất kỳ chu kỳ nới lỏng nào sẽ phụ thuộc phần lớn vào tốc độ và quyết đoán của Fed. Bằng chứng lịch sử cho thấy việc nới lỏng chủ động sớm có xu hướng hiệu quả hơn trong việc ngăn ngừa suy thoái so với việc cắt giảm phản ứng được thực hiện sau khi dữ liệu cứng đã xấu đi.

Ngoài chính sách tiền tệ, động lực tài chính có thể đóng vai trò ngày càng quan trọng trong kết quả kinh tế. Sở thích phát hành nợ ngắn hạn có thể hoạt động hiệu quả như nới lỏng định lượng, cung cấp thêm kích thích cho tài sản rủi ro ngay cả khi không có hành động của Fed.

Câu hỏi then chốt đối với thị trường và các nhà hoạch định chính sách là liệu sự phân kỳ hiện tại giữa dữ liệu mềm và dữ liệu cứng có phải là hiện tượng tạm thời hay là giai đoạn đầu của sự suy thoái kinh tế đáng kể hơn. Tiền lệ lịch sử cho thấy rằng sự yếu kém kéo dài của dữ liệu mềm cuối cùng sẽ biểu hiện ở các số liệu cứng hơn, nhưng thời điểm và quy mô của sự truyền tải này vẫn chưa chắc chắn.

Trong một diễn biến mới, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thể hiện lập trường cứng rắn hơn trong các cuộc đàm phán thương mại với Liên minh châu Âu (EU). Theo thông tin từ Financial Times, ông Trump yêu cầu các cấp dưới của mình áp thuế quan ít nhất 15-20% đối với hàng hóa nhập khẩu từ EU. Yêu cầu này được đưa ra sau nhiều tuần đàm phán về một thỏa thuận khung giữa hai bên.

Ngoài ra, ông Trump cũng muốn duy trì mức thuế ngành 25% đối với ô tô nhập khẩu từ EU. Nếu được áp dụng, thuế quan của Mỹ sẽ được áp lên 380 tỷ EUR hàng hóa hàng năm từ EU, trong tổng số 532 tỷ EUR xuất sang Mỹ. Mỹ hiện là thị trường đơn lẻ lớn nhất của khối này, chiếm đến 1/5 xuất khẩu của khu vực.

Các cuộc đàm phán thương mại giữa hai bên dường như đã đình trệ khi hạn chót 1/8 do chính quyền Trump đề ra sắp kết thúc. EU vẫn hy vọng sẽ đạt được một thỏa thuận tương tự như Anh đã có với Mỹ, trong đó quy định mức thuế quan tối thiểu 10% và miễn thuế đối với một số ngành hàng.

Tuy nhiên, ông Maroš Šefčovič, Cao ủy thương mại của EU, đã đưa ra đánh giá bi quan với đại sứ của 27 nước thành viên về tiến trình đàm phán. Một quan chức Mỹ cho biết, chính quyền Trump muốn mức thuế đối ứng cao hơn 10% trong trường hợp hai nền kinh tế lớn đạt được một thỏa thuận.

Nếu ông Trump nhất quyết muốn áp thuế đối ứng từ 15-20%, mức thuế đó sẽ vẫn cao như khi hai bên bắt đầu đàm phán vào đầu tháng 4 và có thể buộc Brussels phải trả đũa. Một quan chức khác cho biết “tâm trạng (của khối) đã thay đổi rõ rệt” theo hướng ủng hộ trả đũa.

Tổng thống Mỹ thường xuyên bày tỏ không hài lòng với mức thâm hụt thương mại hàng hóa 198 tỷ EUR (tương đương 231 tỷ USD) với EU. Các quan chức EU lập luận rằng thương mại giữa 2 bên cân bằng hơn nhiều nếu tính đến cả các dịch vụ và thương mại.

Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan thực thi chính sách thương mại của EU, đã đề xuất gói trả đũa trị giá 72 tỷ EUR lên hàng hóa Mỹ, bao gồm máy bay Boeing và rượu whisky nếu đàm phán đổ vỡ. EU dự kiến hoãn gói trả đũa trị giá 21 tỷ EUR lên hàng nhập khẩu từ Mỹ cho đến đầu tháng sau.

Cuối tuần trước, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen kêu gọi hai bên đưa ra giải pháp cho tranh chấp thương mại thông qua đàm phán. Việc đạt được một thỏa thuận thương mại giữa Mỹ và EU sẽ giúp giảm căng thẳng và thúc đẩy quan hệ kinh tế giữa hai bên.

Các bên liên quan đang chờ đợi kết quả của các cuộc đàm phán thương mại này. Trong khi đó, người dân và doanh nghiệp của cả hai bên đang theo dõi chặt chẽ tình hình, hy vọng rằng một thỏa thuận sẽ được đạt được để tránh các biện pháp thuế quan có thể gây ảnh hưởng tiêu cực đến kinh tế toàn cầu.