Người cao tuổi thường được khuyến cáo nên duy trì một chế độ ăn uống cân bằng và đa dạng để đảm bảo sức khỏe tối ưu. Tuy nhiên, việc kiêng thịt trong thời gian dài có thể tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe nghiêm trọng mà các cá nhân và gia đình cần lưu ý.

Thịt là nguồn cung cấp protein chất lượng cao, cùng với các dưỡng chất thiết yếu như vitamin B12, sắt, và kẽm. Protein đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và sửa chữa các mô cơ, trong khi vitamin B12 và sắt là những yếu tố then chốt trong quá trình sản xuất hồng huyết cầu, giúp ngăn ngừa thiếu máu. Kẽm, một khoáng chất thiết yếu, hỗ trợ hệ miễn dịch hoạt động hiệu quả và tham gia vào nhiều quá trình sinh học khác. Vì vậy, việc kiêng thịt kéo dài có thể dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu máu, suy giảm miễn dịch và chậm phục hồi cơ thể.

Ngoài ra, thịt còn là nguồn cung cấp canxi và vitamin D, hai yếu tố quan trọng trong việc duy trì mật độ xương. Canxi và vitamin D giúp ngăn ngừa loãng xương và giảm nguy cơ gãy xương, đặc biệt ở người cao tuổi. Sự thiếu hụt các dưỡng chất này có thể dẫn đến tình trạng loãng xương tiến triển và gia tăng nguy cơ chấn thương.

Một quan điểm phổ biến là loại bỏ hoàn toàn thịt khỏi khẩu phần ăn có thể dẫn đến mất cân bằng chất béo thiết yếu và ảnh hưởng đến nồng độ cholesterol trong máu. Axit béo bão hòa có nguồn gốc từ thịt, dù thường bị coi là có hại, vẫn cần thiết với liều lượng hợp lý. Mất cân bằng lipid máu có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và bệnh tim mạch, những tình trạng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch của người cao tuổi.

Không chỉ có tác động đến sức khỏe thể chất, việc kiêng thịt trong thời gian dài còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần của người cao tuổi. Thịt chứa các axit amin và vitamin thiết yếu tham gia vào quá trình tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh. Thiếu hụt các dưỡng chất này có thể dẫn đến các vấn đề tâm lý như lo âu, trầm cảm do hoạt động thần kinh bị ảnh hưởng.

Để duy trì sức khỏe tốt, người cao tuổi cần có chế độ ăn uống cân đối và đa dạng, đảm bảo cung cấp đủ protein, vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Các chuyên gia dinh dưỡng có thể cung cấp tư vấn và hướng dẫn cụ thể giúp người cao tuổi xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh, phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu cá nhân.

Cuối cùng, việc đảm bảo một chế độ ăn uống đa dạng không chỉ giúp cải thiện sức khỏe thể chất mà còn góp phần duy trì sức khỏe tâm thần cho người cao tuổi. Bằng cách cân nhắc và điều chỉnh chế độ ăn uống một cách hợp lý, người cao tuổi có thể tận hưởng cuộc sống với sức khỏe và sự viên mãn cao nhất.

Tìm hiểu thêm về chế độ ăn uống lành mạnh cho người cao tuổi và cách họ có thể xây dựng một thực đơn cân bằng và đa dạng để hỗ trợ sức khỏe thể chất và tâm thần.

Loãng xương, một bệnh lý thường gặp ở người cao tuổi, đang có xu hướng trẻ hóa do chế độ ăn uống thiếu canxi và vitamin D, cùng với lối sống ít vận động. Theo ThS.BS Nguyễn Thị Ánh Ngọc, khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, loãng xương thường gặp ở nữ giới sau mãn kinh (50 tuổi trở lên) và nam giới từ 70 tuổi trở lên. Tuy nhiên, trong những năm gần đây, bệnh đã có xu hướng trẻ hóa, đặc biệt là ở người trẻ ít vận động, ăn uống thiếu canxi và vitamin D, làm việc trong môi trường thiếu ánh nắng hoặc phụ nữ sau sinh không được bổ sung vi chất hợp lý.

Ở Việt Nam, theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ loãng xương trên thế giới đã được đánh giá lại sau khi thực hiện tầm soát mật độ xương gần 100.000 người vào năm 2023-2024. Kết quả cho thấy 50% người từ 40 tuổi trở lên có nguy cơ loãng xương và 27% đã loãng xương. Một số thống kê ước tính khoảng 10% nữ tuổi 20-50 và 7% nam độ tuổi này bị loãng xương. Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, người trẻ chiếm 25% số ca loãng xương được ghi nhận.

Quá trình loãng xương thường diễn ra âm thầm, nên dễ bị bỏ qua. Khi xương đã quá giòn, người bệnh có thể gặp các triệu chứng như đau lưng mạn tính hoặc giảm chiều cao, gãy xương… lúc này điều trị sẽ phức tạp. Bác sĩ Ngọc đưa ra một số ví dụ về bệnh nhân trẻ mắc loãng xương do chế độ ăn uống và lối sống không hợp lý. Chị Hạnh, 28 tuổi, không bổ sung canxi suốt thai kỳ lẫn sau sinh, đã bị gãy xương chậu do va nhẹ vào giường. Kết quả đo mật độ xương tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội cho thấy chị bị loãng xương nặng, nồng độ vitamin D trong máu thấp rõ rệt.

Còn anh Hùng, 36 tuổi, ăn chay trường 7 năm, làm việc tại nhà, thường xuyên mỏi thắt lưng, tê bì tay chân. Bác sĩ chẩn đoán anh thiếu canxi, vitamin D, mật độ xương thấp hơn nhiều so với trung bình độ tuổi.

Bác sĩ Ngọc tư vấn rằng nên chăm sóc xương giai đoạn đầu đời đến trước 25-30 tuổi góp phần giảm nguy cơ loãng xương về sau. Chế độ ăn với sữa, cá nhỏ nguyên xương, đậu phụ, rau xanh cung cấp canxi từ nguồn thực phẩm. Trẻ nhỏ cần được bú mẹ, bổ sung vitamin D. Phụ nữ mang thai và sau sinh cần bổ sung canxi và vitamin D theo đúng chỉ định của bác sĩ. Người trưởng thành nên tiếp xúc ánh nắng buổi sáng 15-30 phút mỗi ngày để tổng hợp vitamin D. Trường hợp không thể đảm bảo qua ăn uống, có thể sử dụng viên bổ sung canxi – vitamin D theo hướng dẫn của bác sĩ.

Bác sĩ Ngọc cũng khuyến cáo nên tầm soát và phòng ngừa loãng xương sớm, đặc biệt là ở những nhóm nguy cơ cao như nữ trên 50 tuổi, nam trên 70 tuổi, người từng gãy xương bất thường, người ăn chay nghiêm ngặt, mắc bệnh mạn tính.

Loãng xương thường được xem là bệnh lý của người cao tuổi, nhưng hiện nay ngày càng nhiều người trẻ mắc loãng xương thứ phát do lối sống thiếu lành mạnh. Minh Anh, 27 tuổi, là một trường hợp như vậy. Cô không có triệu chứng rõ ràng, nhưng khi khám sức khỏe định kỳ, kết quả đo mật độ xương DEXA cho thấy chỉ số Z-score là -2.9, dưới ngưỡng bình thường. Xét nghiệm cũng cho thấy nồng độ vitamin D trong máu chỉ đạt 25 nmol/L, thấp hơn nhiều mức cần thiết.

ThS.BSNT Nguyễn Thị Ánh Ngọc, khoa Cơ xương khớp, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết rằng Minh Anh mắc loãng xương thứ phát do thiếu vitamin D. Người bệnh có lối sống ít vận động, ngại tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, và thường che chắn khi ra đường. Những yếu tố này dẫn đến tình trạng thiếu vitamin D.

Để cải thiện mật độ xương và phục hồi sức khỏe hệ cơ xương, bác sĩ Ngọc chỉ định Minh Anh bổ sung vitamin D liều điều trị, kết hợp với bổ sung canxi, điều chỉnh chế độ ăn uống và tăng cường vận động. Người bệnh sẽ được kiểm tra lại nồng độ vitamin D và mật độ xương sau 3 tháng.

Loãng xương ở người trẻ thường không biểu hiện rõ ràng, nhưng có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Chẩn đoán loãng xương không thể dựa vào triệu chứng lâm sàng mà cần có các xét nghiệm cụ thể. Đo mật độ xương bằng phương pháp hấp thụ tia X năng lượng kép (DEXA) hiện là tiêu chuẩn vàng.

Bác sĩ Ngọc khuyến cáo rằng người trẻ nên chủ động tầm soát loãng xương định kỳ, đặc biệt là những người ít tiếp xúc ánh nắng, phụ nữ trẻ có rối loạn kinh nguyệt, người ăn chay trường, người sử dụng corticoid dài ngày, có tiền sử gãy xương sớm hoặc tiền sử gia đình loãng xương. Nên duy trì chế độ dinh dưỡng đầy đủ canxi và vitamin D, vận động ngoài trời khoảng 30 phút mỗi ngày, tránh thức ăn chế biến sẵn, hạn chế chất kích thích.

Để phòng ngừa và điều trị loãng xương hiệu quả, việc tầm soát và kiểm tra sức khỏe định kỳ là rất quan trọng. Người dân có thể tham khảo và thực hiện các xét nghiệm, điều trị tại các cơ sở y tế uy tín, với sự tư vấn của các bác sĩ chuyên khoa. Thông tin thêm về bệnh loãng xương và các phương pháp điều trị có thể được tìm hiểu tại đây.