Chứng khoán là một kênh dẫn vốn quan trọng của nền kinh tế, và để đảm bảo kênh này hoạt động hiệu quả, cần thiết phải có chính sách thuế được thiết kế theo tinh thần cải cách thực chất. Điều này không chỉ giúp phù hợp với năng lực thực thi mà còn củng cố nội lực cho phát triển bền vững.

Gần đây, đề xuất thu thuế ngay với cổ phiếu thưởng, cổ tức bằng cổ phiếu đã gây ra nhiều tranh cãi. Các chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh Chính phủ đang nỗ lực thu hút dòng vốn cá nhân vào chứng khoán, việc đánh thuế ngay khi nhận cổ phiếu thưởng có thể tạo ra tâm lý e ngại đối với nhà đầu tư. Do đó, đề xuất này cần được xem xét lại.

Ông Nguyễn An Huy, cố vấn tài chính cấp cao tại FIDT, nhận định rằng chính sách thuế chứng khoán hiện hành của Việt Nam đã tiệm cận thông lệ quốc tế nhưng vẫn tồn tại sự bất cập khi so sánh với các loại tài sản khác như bất động sản. Ông lấy ví dụ về thuế thừa kế, trong đó cổ phiếu thừa kế phải chịu mức thuế 10%, trong khi tài sản bất động sản thừa kế giữa các thành viên gia đình trực hệ được miễn hoàn toàn thuế thu nhập cá nhân.

Chuyên gia này nhấn mạnh rằng nếu mục tiêu là xây dựng thị trường vốn mạnh, nơi người dân có thể đầu tư bền vững, thì chính sách thuế cần đảm bảo công bằng và nhất quán. Ở một số quốc gia như Singapore, không áp dụng thuế lãi vốn đối với các giao dịch chứng khoán và đã bãi bỏ thuế thừa kế từ năm 2008, tạo môi trường đầu tư thuận lợi.

Đối với Việt Nam, ông Huy cho rằng hiện tại chưa cần có cơ chế quá ưu đãi với thị trường chứng khoán, chỉ cần đảm bảo tương đối công bằng khi so sánh với bất động sản là hợp lý. Đề xuất cho phép nhà đầu tư chọn giữa cách tính 0,1% trên giá trị bán hoặc 20% trên phần lãi ròng cũng được đưa ra.

Điều quan trọng là phát triển thị trường chứng khoán cần đi theo lộ trình có chiều sâu, không thể đốt cháy giai đoạn. Chính phủ đang xem xét các ý kiến về mức giảm trừ gia cảnh, thuế thu nhập bán chứng khoán, bất động sản trong dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Theo ông Huy, chính sách thuế cần đảm bảo công bằng và nhất quán để xây dựng thị trường vốn mạnh. Việc áp dụng thuế lãi vốn và thuế thừa kế cần được xem xét kỹ lưỡng để tránh tạo ra tâm lý e ngại đối với nhà đầu tư.

Cuối cùng, chuyên gia này nhấn mạnh rằng việc phát triển thị trường chứng khoán cần được thực hiện một cách bền vững và có chiều sâu, đảm bảo rằng thị trường chứng khoán trở thành một kênh dẫn vốn quan trọng và hiệu quả cho nền kinh tế.

Bộ Tài chính đang dự thảo Thông tư nhằm quy định chi tiết về các dịch vụ kinh doanh chứng khoán và chuyển nhượng chứng khoán, theo Nghị định số 181/2025/NĐ-CP ngày 01/7/2025 của Chính phủ, quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng. Dự thảo này hiện đang được lấy ý kiến trên Cổng thông tin điện tử của Bộ Tài chính.

Về các dịch vụ kinh doanh chứng khoán, dự thảo nêu rõ bao gồm các hoạt động như môi giới chứng khoán, tự doanh chứng khoán, bảo lãnh phát hành chứng khoán, tư vấn đầu tư chứng khoán, quản lý quỹ đầu tư chứng khoán và quản lý danh mục đầu tư chứng khoán. Cụ thể:

– Môi giới chứng khoán bao gồm các dịch vụ như môi giới chứng khoán, nhận ủy thác quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán của nhà đầu tư cá nhân, quản lý tài khoản giao dịch chứng khoán, dịch vụ giao dịch chứng khoán trực tuyến tại công ty chứng khoán, và các dịch vụ liên quan khác.

– Tự doanh chứng khoán gồm tự doanh chứng khoán, đầu tư, góp vốn, phát hành, chào bán các sản phẩm tài chính, chứng quyền có bảo đảm, và giao dịch tạo lập thị trường.

– Bảo lãnh phát hành chứng khoán và các dịch vụ gắn với nghiệp vụ bảo lãnh phát hành chứng khoán theo quy định của Luật Chứng khoán.

– Tư vấn đầu tư chứng khoán.

– Quản lý quỹ đầu tư chứng khoán.

– Quản lý danh mục đầu tư chứng khoán.

Bên cạnh đó, về chuyển nhượng chứng khoán, dự thảo bao gồm các hoạt động như chuyển nhượng chứng khoán qua hệ thống giao dịch chứng khoán của Sở giao dịch chứng khoán, chuyển quyền sở hữu chứng khoán ngoài hệ thống, giao dịch trong ngày, giao dịch bán khống, và các hoạt động khác liên quan.

Dự thảo Thông tư này nhằm mục đích cung cấp khung pháp lý chi tiết cho các dịch vụ kinh doanh chứng khoán và chuyển nhượng chứng khoán, đồng thời lấy ý kiến từ cộng đồng để hoàn thiện quy định. Việc ban hành Thông tư này dự kiến sẽ góp phần minh bạch hóa và完善 các quy định về kinh doanh chứng khoán và chuyển nhượng chứng khoán tại Việt Nam. Để biết thêm thông tin chi tiết và tham gia đóng góp ý kiến, vui lòng truy cập Cổng thông tin điện tử của Bộ Tài chính.