Ngành nông nghiệp đang đứng trước một thách thức lớn trong việc thu hút và đào tạo nhân lực chất lượng cao. Số liệu mới nhất từ Liên minh Hợp tác xã Việt Nam cho thấy tỷ lệ lao động có bằng cấp trong ngành này chỉ tăng từ 4,1% vào năm 2015 lên 6,1% vào năm 2025. Sự gia tăng này tuy có nhưng rất chậm chạp, phản ánh sự khó khăn trong việc nâng cao trình độ chuyên môn của lao động ngành nông nghiệp.

Đồng thời, giáo dục đào tạo ngành nông nghiệp cũng đang suy giảm đáng kể. Trong vòng một thập kỷ qua, số lượng người theo học ngành này đã giảm 31,1%. Xu hướng giảm này đặt ra thách thức lớn về việc đảm bảo nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành nông nghiệp trong tương lai. Trong bối cảnh nhu cầu về thực phẩm và sản xuất nông nghiệp ngày càng tăng cao, việc duy trì và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Ngành nông nghiệp không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp thực phẩm cho người dân mà còn góp phần đáng kể vào nền kinh tế của đất nước. Tuy nhiên, để đạt được sự phát triển bền vững, ngành nông nghiệp cần phải có chiến lược đào tạo và thu hút nhân lực toàn diện. Điều này không chỉ đòi hỏi sự đầu tư từ phía chính phủ mà còn cần sự tham gia tích cực của các tổ chức giáo dục và doanh nghiệp trong ngành.

Một số giải pháp có thể được xem xét bao gồm việc cải thiện chương trình đào tạo, tăng cường hợp tác giữa trường học và doanh nghiệp, cũng như đưa ra các chính sách hỗ trợ để thu hút sinh viên theo học ngành nông nghiệp. Việc đầu tư vào giáo dục và đào tạo sẽ là chìa khóa để giải quyết thách thức về nhân lực chất lượng cao trong ngành nông nghiệp.

Mới đây, nhiều sáng kiến đã được đưa ra nhằm hiện đại hóa ngành nông nghiệp thông qua việc ứng dụng công nghệ cao. Tuy nhiên, để các sáng kiến này thành công, yếu tố con người vẫn là quan trọng nhất. Việc sở hữu một đội ngũ nhân lực chất lượng cao sẽ giúp ngành nông nghiệp tận dụng được các cơ hội mới và đối mặt với thách thức trong tương lai.

Trước những thách thức và cơ hội đan xen, ngành nông nghiệp Việt Nam cần có sự thay đổi mạnh mẽ trong chiến lược phát triển. Sự phát triển bền vững của ngành này không chỉ dựa vào công nghệ hay vốn đầu tư, mà còn rất quan trọng là nguồn nhân lực chất lượng cao.

Trong bối cảnh hiện nay, Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng trong lĩnh vực công nghệ, với tiềm năng phát triển vượt xa tưởng tượng. Tuy nhiên, để đạt được sự phát triển bền vững, cần có một lộ trình cụ thể theo từng giai đoạn, ưu tiên giải quyết các vấn đề cốt lõi trước khi bước vào giai đoạn tăng tốc.

Chính phủ Việt Nam đã và đang tích cực thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để tạo động lực tăng trưởng kinh tế và phát triển bền vững. Mới đây, Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số, tạo ra một sân chơi minh bạch và hoàn thiện khung pháp lý cho ngành công nghiệp mới nổi này.

Các chuyên gia đánh giá cao các động thái quyết liệt của Chính phủ Việt Nam trong việc thúc đẩy công nghệ sáng tạo và ứng dụng AI vào mọi lĩnh vực hoạt động. Tuy nhiên, trên hành trình đưa AI vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, vẫn còn những thách thức cần được giải quyết.

Theo TS. Trần Quý, Viện trưởng Viện Phát triển Kinh tế Số Việt Nam (VIDE), có 4 thách thức chính kìm hãm sự phát triển của AI tại Việt Nam, bao gồm: ‘cơn khát’ dữ liệu chất lượng cao, khủng hoảng nguồn nhân lực, chi phí đầu tư và sự mơ hồ về chiến lược, cũng như rào cản pháp lý, đạo đức và an ninh.

Để giải quyết những thách thức này, TS. Quý đề xuất một lộ trình phát triển AI với mục tiêu ‘xây nền móng trước, tăng tốc sau’, bao gồm hai giai đoạn. Trong giai đoạn hiện tại, cần tập trung giải quyết dứt điểm 4 nút thắt trên, ưu tiên hàng đầu là giải quyết khủng hoảng nhân lực và dữ liệu.

Về nhân lực, cần một chiến lược ‘ba chân kiềng’ đồng bộ, bao gồm cải cách đào tạo trong các trường đại học, có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp lớn và mở các chương trình đào tạo quy mô lớn. Về dữ liệu, cần khởi động chương trình quốc gia về số hóa và chuẩn hóa dữ liệu trong các lĩnh vực công quan trọng.

Đến giai đoạn 2 (2026-2030), mới bắt đầu tăng tốc và chuyên môn hóa, tập trung vào phát triển các ứng dụng AI đẳng cấp thế giới trong các lĩnh vực có lợi thế. Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ có mục tiêu cho các doanh nghiệp AI tiềm năng nhất, giúp họ trở thành các thương hiệu uy tín trong khu vực.

Về phía doanh nghiệp, ông Cheng Xueli, Founder Quỹ đầu tư Hanfu và Công ty Công nghệ Zhiji, khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam cần không ngừng học hỏi, duy trì tinh thần đổi mới sáng tạo và đặc biệt là mở rộng tầm nhìn ra thị trường quốc tế.

Nhìn chung, với sự quyết tâm của Chính phủ và sự nỗ lực của các doanh nghiệp, Việt Nam có thể vượt qua các thách thức và đạt được mục tiêu phát triển bền vững trong lĩnh vực công nghệ, góp phần đưa đất nước trở thành một điểm sáng trong khu vực.