Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang xây dựng Dự thảo Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2026-2030. Dự thảo này được xem là một bước tiến quan trọng trong việc đổi mới và nâng cao chất lượng phát triển nông thôn bền vững tại Việt Nam. Với việc tiếp thu và kế thừa những nền tảng tích cực từ giai đoạn 2021-2025, Dự thảo bổ sung nhiều nội dung mới theo hướng hiện đại hóa, phân cấp linh hoạt và phản ánh thực chất kết quả phát triển nông thôn.

Dự thảo đề xuất việc phân chia các xã thành 3 nhóm theo điều kiện thực tiễn để áp dụng các mức chỉ tiêu phù hợp. Đồng thời, đề xuất mạnh mẽ việc phân quyền cho UBND cấp tỉnh trong việc quy định tỷ lệ cụ thể nhiều tiêu chí như hạ tầng giao thông, điện, nước, nhà ở, thu nhập, đào tạo… nhằm đảm bảo tính linh hoạt và sát thực tế.

Một điểm mới nổi bật trong Dự thảo là việc bổ sung tiêu chí về bảo tồn làng nghề, phát triển OCOP, tiêu chí làng thông minh, tiêu chí hạnh phúc và chuyển đổi số trong quản trị xã. Điều này thể hiện sự quan tâm đến việc nâng cao chất lượng sống và sức khỏe người dân nông thôn, cũng như phát triển nông thôn bền vững.

Về hạ tầng giao thông nông thôn, Dự thảo đặt ra mục tiêu: 100% đường xã được nhựa hóa hoặc bê tông hóa, ít nhất 80% đường thôn, liên thôn được cứng hóa và 70% đường ngõ xóm sạch, thuận tiện. Tỷ lệ đất nông nghiệp có hệ thống tưới tiêu chủ động cũng được giữ ở mức ≥80%.

Dự thảo cũng đề xuất tiêu chí thu nhập bình quân đầu người đặt ra mục tiêu tăng ít nhất 2 lần so với năm 2020 — tương đương mức ≥72 triệu đồng/người với xã nhóm 1, ≥100 triệu đồng với xã nhóm 2 và ≥118 triệu đồng với xã nhóm 3.

Bên cạnh đó, Dự thảo cũng nhấn mạnh đến việc nâng cao vai trò kinh tế tập thể, sản xuất quy mô và tiêu chuẩn hóa nông sản. Yêu cầu mỗi xã có ít nhất 1 hợp tác xã hoặc tổ hợp tác hoạt động hiệu quả, ít nhất một mô hình liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chủ lực, và có kế hoạch phát triển sản phẩm OCOP.

Chuyển dịch cơ cấu lao động và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực là nội dung xuyên suốt trong bộ tiêu chí. Dự thảo đặt mục tiêu tỷ lệ lao động có bằng cấp, chứng chỉ đạt từ 30%–40% tùy nhóm xã; tất cả các xã phải triển khai kế hoạch đào tạo cộng đồng, chuyển đổi nghề, đồng thời có tổ khuyến nông cộng đồng hoạt động hiệu quả.

Bộ tiêu chí cũng phản ánh rõ những vấn đề xã hội đương đại như bình đẳng giới, phòng chống bạo lực gia đình, bảo vệ trẻ em, với các chỉ tiêu cụ thể hơn, phù hợp với chức năng quản lý của từng bộ, ngành.

Tóm lại, Dự thảo Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới giai đoạn 2026-2030 thể hiện rõ định hướng phát triển nông thôn không chỉ là kinh tế, hạ tầng, mà còn là nơi an cư, hạnh phúc, có dịch vụ tốt, môi trường bền vững và người dân được phục vụ tận tâm.

Xã Bảo Lâm 5, Lâm Đồng: Khát vọng vươn lên trong kỷ nguyên mới

Sau khi sáp nhập xã Lộc Bắc và Lộc Bảo, xã Bảo Lâm 5 được hình thành với 17 dân tộc cùng sinh sống trên 8 thôn. Đảng bộ xã có 243 đảng viên, trong đó có 216 đảng viên người đồng bào dân tộc thiểu số. Người dân tại đây sống gắn bó với núi rừng, yêu con sông, con suối và sắt son một lòng tin theo Đảng làm cách mạng.

Trong quá khứ, người dân địa phương đã cống hiến toàn bộ sức người, sức của để nuôi dưỡng, che chở cho cách mạng. Khi Trung ương và Tỉnh ủy Lâm Đồng xây dựng khu ‘Căn cứ Bắc’ – điểm đón tiếp những cán bộ từ miền Bắc tăng cường xây dựng lực lượng cách mạng cho chiến trường miền Nam trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Hiện nay, đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số xã Bảo Lâm 5 đã có nhiều đổi thay. Thu nhập bình quân đầu người của xã đạt trên 62 triệu đồng/người/năm. Giá trị sản xuất bình quân trên một đơn vị diện tích đạt 175 triệu đồng/ha/năm. Sản xuất nông nghiệp chuyển dịch theo hướng nông nghiệp công nghệ cao, năng suất, chất lượng nông sản được cải thiện đáng kể.

Xã Bảo Lâm 5 có 4 sản phẩm đạt chuẩn OCOP 3 sao. Chăn nuôi phát triển theo hướng trang trại tập trung và được kiểm soát tốt về dịch bệnh. Công tác quản lý, bảo vệ và phát triển rừng được chú trọng. Chương trình trồng 5 triệu cây xanh do tỉnh phát động được triển khai và thực hiện đạt kế hoạch giao. Đến nay, tỷ lệ che phủ rừng đạt 84%.

Thu hút đầu tư, phát triển công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và dịch vụ, kinh tế tập thể được chú trọng. Hiện, trên địa bàn xã có 28 doanh nghiệp, 339 hộ kinh doanh cá thể, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế của xã. Cụ thể, cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng công nghiệp – xây dựng chiếm 53%.

Hạ tầng giao thông, chiếu sáng, cây xanh, vỉa hè, lưới điện, nước sạch… được đầu tư xây mới, chỉnh trang, sửa chữa, góp phần thay đổi bộ mặt của địa phương. Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới được triển khai đồng bộ với nhiều giải pháp, được người dân ủng hộ.

Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 là dấu mốc đặc biệt quan trọng trên con đường phát triển của xã Bảo Lâm 5. Với phương châm ‘Đoàn kết – Trách nhiệm – Kỷ cương – Đột phá – Phát triển’, thể hiện khát vọng và ý chí, quyết tâm đưa xã Bảo Lâm 5 chuyển mình sang một giai đoạn mới, phát triển mạnh mẽ, toàn diện và bền vững.

Nhiệm kỳ 2025 – 2030, Đảng bộ xã Bảo Lâm 5 tập trung thực hiện có hiệu quả 4 nghị quyết của Trung ương có tính chất đột phá, phát triển đất nước. Đảng ủy tiếp tục triển khai thực hiện hiệu quả công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, hệ thống chính trị theo tinh thần chỉ đạo của Trung ương.

Để hiện thực hóa khát vọng, địa phương tập trung phát triển kinh tế theo hướng chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ nông nghiệp sang công nghiệp, thương mại và dịch vụ; xây dựng mô hình nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp đa canh, nông thôn văn minh nhằm nâng cao đời sống của Nhân dân.

Bí thư Đảng ủy xã Bảo Lâm 5 Hoàng Thị Thu Hà khẳng định, với nền tảng vững chắc từ những thành quả nhiệm kỳ 2020 – 2025 và lợi thế từ việc mở rộng không gian phát triển khi sáp nhập, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc xã Bảo Lâm 5 tiếp tục phát huy truyền thống quê hương anh hùng, đoàn kết, thống nhất, quyết tâm thực hiện khát vọng vươn lên, phấn đấu hoàn thành thắng lợi các mục tiêu, chỉ tiêu, nhiệm vụ Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ xã khóa I, phấn đấu xây dựng Bảo Lâm 5 đạt xã nông thôn mới nâng cao vào năm 2030.

Trong giai đoạn 2026-2035, tỉnh Lâm Đồng xác định kinh tế nông thôn sẽ đóng vai trò trụ cột trong chiến lược xây dựng nông thôn mới hiện đại, xanh, bền vững và giàu bản sắc. Một trong những mô hình hiệu quả được triển khai tại xã Quảng Khê là dự án sinh kế về trồng dâu, nuôi tằm, thuộc chương trình mục tiêu quốc gia về giảm nghèo bền vững.

Dự án này đã được triển khai với sự tham gia của 22 hộ dân và đã mang lại thu nhập ổn định cho người dân. Trung bình mỗi tháng, các hộ thu được 2 lứa kén, với thu nhập từ 8-13 triệu đồng/tháng/hộ. Mô hình này không chỉ giúp người dân thoát nghèo mà còn tạo việc làm ổn định tại chỗ, giúp họ chủ động trong sản xuất. Điều này thể hiện sự quan tâm của chính quyền địa phương trong việc phát triển kinh tế nông thôn và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Chị H’Liêm, dân tộc Mạ, xã Quảng Khê, cho biết chị là một trong những người đầu tiên của địa phương phát triển nghề trồng dâu, nuôi tằm. Chị thấy rằng đây là quyết định đúng đắn vì gia đình có thể tận dụng được đất đai để trồng dâu, nuôi tằm. Việc nuôi tằm đòi hỏi kỹ thuật không quá khó, chỉ cần siêng năng, cẩn thận là có thu nhập tương đối ổn định, đều đặn. Qua đó, cho thấy rằng với sự hỗ trợ và hướng dẫn, người dân hoàn toàn có thể chủ động tạo ra thu nhập cho gia đình mình thông qua các mô hình sản xuất phù hợp.

Ông Mai Văn Tùng, Chủ tịch UBND xã Quảng Khê, cho biết trồng dâu, nuôi tằm là lựa chọn phù hợp với điều kiện tự nhiên và tập quán sản xuất của người dân nơi đây. Các hộ được chọn tham gia đều là những người thật sự có nhu cầu, có ý chí vươn lên. Chính điều đó đã góp phần quyết định đến hiệu quả thực tế của chương trình. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của hệ thống chính trị cơ sở trong việc định hướng và hỗ trợ người dân phát triển sản xuất.

Hiện xã Quảng Khê có trên 200 hộ trồng dâu, nuôi tằm, với diện tích hơn 100 ha. Mô hình này đã tạo hiệu quả vượt mong đợi, giúp nhiều hộ không chỉ thoát nghèo mà còn phát triển sản xuất theo quy mô lớn và bền vững hơn. Kết quả này đã cho thấy sự vào cuộc mạnh mẽ, quyết tâm cao trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền cơ sở. Đây là kinh nghiệm hay, quý báu mà Việt Nam tiếp tục phát huy trong giai đoạn tới.

Chủ trương chung là tiếp tục phân công nhiệm vụ cụ thể cho các bộ, ngành, các cấp; quán triệt, thực hiện nghiêm túc, đồng bộ, hiệu quả sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đồng chí Tổng Bí thư. Qua đó, có thể thấy rằng việc phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới đang là một hướng đi quan trọng và cần được tiếp tục đẩy mạnh trong thời gian tới.

Trong hai ngày 18-19/7, Đảng bộ xã Đông Hưng đã tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Sự kiện quan trọng này đánh dấu một bước ngoặt trong quá trình phát triển của Đảng bộ xã Đông Hưng, sau khi được thành lập trên cơ sở hợp nhất 5 xã: Đông La, Đông Các, Đông Sơn, Đông Hợp, Nguyên Xá và thị trấn Đông Hưng.

Đảng bộ xã Đông Hưng hiện có 72 đảng bộ và chi bộ trực thuộc, với tổng số 2.348 đảng viên. Trong nhiệm kỳ 2020-2025, Đảng bộ đã đạt được nhiều thành tựu đáng kể. Tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân của xã Đông Hưng đã đạt 14,32%. Cơ cấu kinh tế đã chuyển dịch theo hướng tích cực, với sự giảm tỷ trọng nông nghiệp và tăng tỷ trọng công nghiệp, xây dựng cơ bản và thương mại dịch vụ.

Phong trào ‘Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh’ đã được triển khai hiệu quả. Qua bình xét, tỷ lệ gia đình đạt danh hiệu gia đình văn hóa đã đạt trên 96%. Hoạt động của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị – xã hội đã có nhiều đổi mới, góp phần tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân và sự đồng thuận của nhân dân.

Nhiệm kỳ 2025-2030, xã Đông Hưng đặt mục tiêu phấn đấu tổng giá trị sản xuất đến năm 2030 đạt 11.151 tỷ đồng, với tốc độ tăng trưởng kinh tế bình quân 16,8%/năm. Xã sẽ tập trung vào một số nhiệm vụ trọng tâm, bao gồm phát triển toàn diện kinh tế xã hội theo hướng nhanh, bền vững, lấy công nghiệp – dịch vụ làm động lực; đẩy mạnh xây dựng đô thị hóa nông thôn, nâng cao chất lượng kết cấu hạ tầng, phát triển đồng bộ và hiện đại hóa các khu dân cư gắn với quản lý chặt chẽ đất đai, quy hoạch và giải phóng mặt bằng.

Tại Đại hội, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã công bố quyết định về việc chỉ định Ban Chấp hành Đảng bộ, Ban Thường vụ, Bí thư, Phó Bí thư Đảng ủy xã Đông Hưng, nhiệm kỳ 2025-2030. Ban Chấp hành Đảng bộ xã Đông Hưng gồm 25 đồng chí.

Sự thành công của Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, đã mở ra một giai đoạn mới trong quá trình phát triển của Đảng bộ xã Đông Hưng, với những mục tiêu và nhiệm vụ mới, nhằm góp phần xây dựng xã Đông Hưng trở thành một địa phương phát triển bền vững và văn minh.

Ninh Bình nổi bật với kết quả giải ngân vốn đầu tư công đạt 79,4% kế hoạch vốn được giao, tương đương khoảng 22.688 tỷ đồng tính đến hết tháng 6/2025. Đây là con số ấn tượng trong bối cảnh nhiều địa phương vẫn gặp khó khăn trong giải ngân vốn đầu tư công.

Tỉnh Ninh Bình đã chỉ đạo đẩy mạnh giải ngân đối với nhiều dự án có ý nghĩa chiến lược, mang tính kết nối vùng và tạo dư địa phát triển lâu dài trong 6 tháng đầu năm. Các dự án giao thông lớn như tuyến cao tốc Ninh Bình – Hải Phòng (đoạn qua Nam Định), cầu vượt sông Đáy nối hai tỉnh Ninh Bình – Nam Định thuộc tuyến cao tốc Ninh Bình – Nam Định – Thái Bình – Hải Phòng, tuyến đường mới Nam Định – Lạc Quần – đường ven biển, hay các tuyến đường liên kết Hà Nam – Nam Định – Ninh Bình, đường kết nối khu kinh tế Ninh Cơ… đã được tập trung triển khai.

Cùng với hạ tầng giao thông, Ninh Bình cũng đẩy mạnh đầu tư vào các lĩnh vực then chốt khác như phát triển hạ tầng khu công nghiệp, cụm công nghiệp, các khu đô thị mới, nhà ở xã hội và chương trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu. Sự chỉ đạo xuyên suốt, sát sao từ cấp tỉnh đến cơ sở là một trong những yếu tố giúp Ninh Bình đạt kết quả giải ngân cao.

Các cơ quan chức năng của tỉnh thường xuyên kiểm tra thực địa các dự án, tổ chức các hội nghị chuyên đề để tháo gỡ vướng mắc liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, vật liệu san lấp và hoàn thiện thủ tục đầu tư. Tỉnh cũng triển khai cơ chế “luồng xanh thủ tục” để rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ đầu tư, đẩy nhanh tiến độ phê duyệt, cấp phép, giao đất và thanh toán vốn.

Việc số hóa quy trình quản lý, công khai thông tin tiến độ giải ngân trên Cổng thông tin điện tử của tỉnh giúp nâng cao tính minh bạch, đồng thời tạo áp lực thúc đẩy các chủ đầu tư, ban quản lý dự án hoàn thành nhiệm vụ đúng thời hạn. Đặc biệt, các tổ công tác chuyên đề do lãnh đạo tỉnh trực tiếp chỉ đạo đã được thành lập, có nhiệm vụ theo dõi tiến độ từng dự án, trực tiếp xử lý những điểm nghẽn cụ thể tại cơ sở.

Các dự án giải ngân chậm bị đưa vào danh sách theo dõi đặc biệt, đồng thời yêu cầu xác định nguyên nhân và xử lý nghiêm những trường hợp chậm trễ do yếu tố chủ quan. Không chỉ tập trung vào đẩy nhanh tiến độ các dự án đang triển khai, tỉnh Ninh Bình còn chủ động chuẩn bị tốt các dự án mới để có thể khởi công ngay sau khi được giao vốn.

Tất cả các dự án mới đều có đầy đủ điều kiện về thủ tục, mặt bằng, nguồn vật liệu và nhân lực để triển khai ngay từ đầu năm, hạn chế tối đa tình trạng “vốn nằm chờ dự án”. Tỉnh đã thể hiện rõ quan điểm linh hoạt và kiên quyết: sẵn sàng cắt giảm, điều chuyển vốn từ các dự án không đảm bảo tiến độ sang các dự án có khả năng giải ngân tốt và đầy đủ điều kiện pháp lý.

Đây là cách làm thực chất, tránh tình trạng dàn trải nguồn lực, giúp tăng hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công và phù hợp với yêu cầu phát triển nhanh, bền vững trong giai đoạn mới. Tuy nhiên, vẫn còn không ít thách thức trong giải ngân vốn đầu tư công như vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng, thiếu nguồn vật liệu xây dựng và biến động giá cả nguyên vật liệu.

Với quỹ thời gian từ nay đến cuối năm không còn nhiều, tỉnh tiếp tục xác định giải ngân đầu tư công là “mệnh lệnh hành động” và yêu cầu các ngành, địa phương nâng cao tinh thần trách nhiệm, không được phép chủ quan.

Làng Yên Lạc, thuộc xã Hạ Bằng, hiện lên như một bức tranh idyllic về một làng quê Việt Nam với hình ảnh cây đa, giếng nước, và sân đình quen thuộc. Nổi bật trong bức tranh đó là cây đa 9 gốc, với tuổi thọ hơn 500 năm, đã trở thành biểu tượng gắn liền với lịch sử và cuộc sống của nhiều thế hệ người dân nơi đây.

Cây đa cao lớn tỏa bóng mát cho đình làng Yên Lạc, bên dòng Tích Giang hiền hòa. Theo ghi chép của sử sách, cây đa được trồng vào năm Hồng Đức nguyên niên, 1469, cùng thời điểm dựng đình. Truyền thuyết dân gian cũng kể rằng cây đa này vô cùng thiêng liêng, đã che chở và hỗ trợ 3 vị tướng của làng, giúp vua Hùng bảo vệ được bờ cõi Văn Lang trong thời kỳ dựng nước.

Qua hơn 500 năm tồn tại, cây đa ban đầu chỉ có một gốc, nhưng hiện nay đã phát triển thêm 8 gốc nữa. Cây đa 9 gốc đã trải qua nhiều trận bão lớn, nhưng vẫn đứng vững, không bao giờ bị gãy. Chỉ thỉnh thoảng, những cành đa lâu ngày bị mục mới tự gãy xuống. Trong những năm chiến tranh, dù giặc đã tàn phá nhiều nơi trong thành phố, cây đa 9 gốc vẫn nguyên vẹn. Cây chưa bao giờ bị sâu bệnh hay bị tàn phá bởi bất kỳ nguyên nhân nào.

Trong quá trình thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, xã Hạ Bằng ngày càng trở nên giàu đẹp. Cùng với sự phát triển kinh tế và hoàn thiện cơ sở hạ tầng, chính quyền và nhân dân trong xã luôn ý thức giữ gìn và phát huy giá trị những di sản mà cha ông đã để lại.

Bà Nguyễn Kim Loan, Chủ tịch UBND xã Hạ Bằng, cho biết: “Gắn với xây dựng nông thôn mới, chính quyền và nhân dân xã Hạ Bằng luôn chú trọng bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp làm nền tảng cho sự phát triển. Từ ngàn xưa, hình ảnh cây đa, bến nước, sân đình đã trở thành biểu trưng đẹp đẽ trong tâm trí của người Việt về một làng quê thanh bình.”

Mỗi dịp lễ hội, các tổ chức như hội phụ nữ, thanh niên, thiếu nhi, cựu binh Yên Lạc lại tụ họp dưới tán đa này, duy trì nếp sống làng quê. Cây đa vì thế giống như một chứng nhân lặng lẽ, lưu giữ những ký ức, truyền thống tốt đẹp trong dòng chảy không ngừng của sự đổi thay và phát triển.