Các Nền Tảng Số Nước Ngoài và Nghĩa Vụ Thuế tại Việt Nam

Trong bối cảnh sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử và các nền tảng số, việc quản lý nghĩa vụ thuế trở nên ngày càng quan trọng. Các nền tảng phải thực hiện việc tổng hợp nghĩa vụ thuế của tất cả cá nhân thuộc diện chịu thuế. Việc tổng hợp này cần được phân loại theo ngành nghề và tình trạng cư trú của các cá nhân, đảm bảo sự minh bạch và chính xác trong quá trình khai nộp thuế.

Để thực hiện các thủ tục liên quan đến nghĩa vụ thuế phát sinh tại Việt Nam cũng như nghĩa vụ thuế khấu trừ, các sàn thương mại điện tử nước ngoài và nền tảng số nước ngoài cần phải được cơ quan thuế Việt Nam cấp mã số thuế. Đây là một bước quan trọng trong việc giám sát và quản lý thuế đối với các hoạt động kinh doanh trực tuyến.

Nguyên tắc cơ bản trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế là đảm bảo các nền tảng số nước ngoài và sàn thương mại điện tử nước ngoài phải khai nộp thuế theo đúng thời hạn qui định. Điều này không chỉ giúp tăng cường hiệu quả trong quản lý thuế mà còn góp phần vào việc tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng và minh bạch.

Quy trình cấp mã số thuế cho các nền tảng số nước ngoài và sàn thương mại điện tử nước ngoài cũng như việc hướng dẫn cụ thể về thủ tục khai thuế, khấu trừ và nộp thuế sẽ do cơ quan thuế Việt Nam thực hiện. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng và các nền tảng số để đảm bảo việc thực hiện nghĩa vụ thuế được chính xác và hiệu quả.

Nhìn chung, việc thực hiện nghĩa vụ thuế của các nền tảng số nước ngoài và sàn thương mại điện tử tại Việt Nam là một phần quan trọng trong việc xây dựng một nền kinh tế số minh bạch và bền vững. Với sự vào cuộc của cơ quan thuế và sự tuân thủ của các nền tảng, mục tiêu quản lý thuế hiệu quả sẽ được hiện thực hóa.

TP.HCM đang nổi lên như một điểm đến sôi động về kinh tế ban đêm, với hơn 5.680 doanh nghiệp và hộ kinh doanh hoạt động tập trung ở các phường trung tâm như Bến Thành, Sài Gòn, Tân Định. Sự phát triển nhanh chóng của lĩnh vực này đã tạo ra nhiều thách thức cho công tác quản lý thuế. Cơ quan Thuế TP.HCM cho biết sẽ kiến nghị siết hậu kiểm và phân cấp lại quản lý thuế để giảm thất thu ngân sách từ ‘những con đường không ngủ’.

Doanh thu ban đêm chiếm hơn một nửa tại các doanh nghiệp và hộ kinh doanh ở TP.HCM. Những doanh nghiệp và hộ kinh doanh này chủ yếu tập trung trên các tuyến phố trọng điểm như Nguyễn Huệ, Bùi Viện, Lý Tự Trọng, Đề Thám, Phạm Ngũ Lão, Lê Thánh Tôn, Thái Văn Lung… thuộc các phường trung tâm như Sài Gòn, Tân Định, Bến Thành, Cầu Ông Lãnh.

Khi màn đêm buông xuống, những hoạt động mua bán, vui chơi, giải trí, ẩm thực trên các tuyến phố này nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Tại phố Bùi Viện (phường Bến Thành), từ 16h, nhạc bắt đầu sôi động cùng ánh đèn lung linh tại những quán ăn, quán bar hay pub dọc hai bên tuyến phố. Nhiều người trẻ chọn ‘xõa đêm’ với lịch trình kéo dài từ ăn tối, nghe nhạc, massage đến ăn khuya lúc 2h – 3h sáng.

Anh Hồ Thanh Long, chủ nhà hàng, cơ sở lưu trú trên đường Bùi Viện, cho biết lượng khách đông nhất vào cuối tuần, quán luôn kín bàn. ‘Kinh tế đêm là mảnh đất tiềm năng, tôi đang tính mở rộng mặt bằng để phục vụ thêm khách’.

Trong khi đó, du khách đến TP cũng có xu hướng lưu trú tại các phường trung tâm như Bến Thành, Tân Định, Sài Gòn nhờ sự thuận tiện di chuyển và phong phú dịch vụ ban đêm. Các khách sạn, nhà hàng tại phố đi bộ Nguyễn Huệ mở cửa đến nửa đêm, phục vụ món Âu, cocktail, bia nhập khẩu…

Đại diện một khách sạn tại đây cho biết: ‘Khoảng 70 – 80% doanh thu ẩm thực đến từ khung giờ sau 17h’.

Chị Nguyễn Mai, quản lý nhà hàng chuyên món Pháp trên đường Thái Văn Lung (phường Sài Gòn), cho biết từ sau dịp lễ 50 năm thống nhất đất nước, lượng khách ăn tối và trải nghiệm ẩm thực đêm tại một số nhà hàng cao cấp tăng 20 – 30%. Các đơn vị buộc phải tăng nhân sự phục vụ sau 18h để đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của thực khách.

Ông Bùi Quang Trung – trưởng Thuế cơ sở 1, đơn vị đã rà soát và xác định có 5.680 người nộp thuế đang hoạt động kinh tế đêm tại bốn phường trung tâm, gồm 3.550 doanh nghiệp và 2.130 hộ kinh doanh, chiếm lần lượt 13% và 26% tổng số người nộp thuế tại địa bàn.

Khảo sát của Viện Nghiên cứu và Phát triển TP.HCM (HIDS) cũng ghi nhận 40% doanh nghiệp được hỏi có doanh thu ban đêm chiếm hơn 50% tổng doanh thu trong ngày, chủ yếu là nhà hàng – quầy bar, gym và cửa hàng tiện lợi 24h. Thời gian đông khách nhất kéo dài từ 20h – 22h hằng ngày.

Cùng với sự phát triển nhanh của kinh tế ban đêm, công tác quản lý thuế cũng được TP.HCM tăng cường nhằm hạn chế thất thu. Ông Bùi Quang Trung cho biết đã rà soát và xây dựng cơ sở dữ liệu quản lý thuế đối với những đối tượng có hoạt động kinh tế ban đêm, đồng thời tiến hành kiểm tra chống thất thu thuế.

Trong đó đã lập kế hoạch kiểm tra chuyên đề chống thất thu với 280 doanh nghiệp, truy thu, xử phạt 125 doanh nghiệp với số tiền hơn 11 tỉ đồng, giảm lỗ 112 tỉ đồng, giảm khấu trừ thuế 2,8 tỉ đồng.

Sau khi cơ quan thuế tăng cường thanh tra, kiểm tra và quản lý thì số thu từ hộ kinh doanh ban đêm có chuyển biến tích cực, thu được 32 tỉ đồng, tăng 64% so với cùng kỳ. Tổng thu thuế từ doanh nghiệp trong sáu tháng đầu năm 2025 cũng tăng 13,6% so với cùng kỳ năm 2024.

Có 2.816 doanh nghiệp và 250 hộ kinh doanh hoạt động kinh tế ban đêm đã đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, còn 714 doanh nghiệp và 1.880 hộ kinh doanh cần tiếp tục vận động, đôn đốc đăng ký.

Tuy vậy, cơ quan thuế vẫn đối mặt nhiều thách thức trong việc kiểm soát nghĩa vụ kê khai thực tế. Về chính sách thuế, nhiều doanh nghiệp lập chi nhánh ở phường trung tâm nhưng kê khai thuế tại trụ sở chính đặt ở nơi khác, gây khó khăn trong quản lý địa bàn.

Một số chuỗi lớn như Lavender Hotel, Sushi Tei, Dynasty House… đều kê khai tập trung về công ty mẹ tại cơ sở thuế khác, dù có hàng trăm điểm kinh doanh nằm trên địa bàn do Thuế cơ sở 1 phụ trách. Điều này gây khó khăn cho Thuế cơ sở 1 trong việc quản lý kiểm đếm người nộp thuế, kiểm soát doanh thu và nghĩa vụ thuế tại cơ sở.

Bên cạnh đó, chi nhánh phụ thuộc, văn phòng đại diện, địa điểm kinh doanh thành lập tại địa chỉ các phường do Thuế cơ sở 1 quản lý, có phát sinh bán vé các tour nghỉ dưỡng, du lịch, khách sạn, kinh doanh nhà hàng, bán sản phẩm cao cấp như Cigar Habanos nhưng hạch toán phụ thuộc, kê khai tại công ty chính ở tỉnh khác nên không kiểm soát được doanh thu, chi phí phát sinh.

Một số tổ chức, cá nhân lợi dụng việc hai pháp nhân hoặc một pháp nhân hoặc một nhóm làm ăn chung thành lập hai doanh nghiệp hoặc một doanh nghiệp và một hộ kinh doanh tại cùng địa chỉ để né tránh nghĩa vụ kê khai thuế, gây khó khăn trong việc xác định doanh thu thực tế. Khi Thuế cơ sở 1 kiểm tra thì doanh nghiệp, hộ kinh doanh nộp hồ sơ tạm ngừng, giải thể, sau đó thành lập pháp nhân mới.

Ngoài ra còn có tình trạng nhiều doanh nghiệp kinh doanh ngành nghề có điều kiện như massage, karaoke thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng trên giấy phép kinh doanh chỉ đăng ký ngành nghề là spa, chăm sóc da, làm đẹp, dịch vụ ăn uống đơn thuần… để trốn tránh nghĩa vụ kê khai, nộp thuế tiêu thụ đặc biệt.

‘Đặc thù người nộp thuế hoạt động kinh tế đêm đều có mối quan hệ liên kết với các tổ chức, cá nhân, nhóm làm ăn chung, đây là các đối tượng rất phức tạp, tiềm ẩn rủi ro trong quản lý thuế. Một số còn dùng mạng xã hội tạo áp lực dư luận, gây khó cho công chức thực thi công vụ ngoài giờ hành chính, vốn đã rất hạn chế. Đồng thời tâm lý một bộ phận công chức thuế ngại va chạm, dẫn đến hiệu quả công việc chưa cao’, ông Trung nêu thực tế.

Sẽ hậu kiểm để vô hiệu hóa các chiêu lách thuế, Thuế cơ sở 1 kiến nghị Bộ Tài chính sớm ban hành cơ chế hậu kiểm đối với hoạt động cấp phép kinh doanh, nhằm ngăn chặn tình trạng lợi dụng chính sách thông thoáng để lập nhiều pháp nhân, hộ kinh doanh trùng địa chỉ, ngành nghề, thương hiệu,… với mục đích trốn tránh nghĩa vụ thuế, mua bán hóa đơn, gây thất thu ngân sách.

Đồng thời kiến nghị điều chỉnh quy định về phân cấp quản lý thuế theo hướng cho phép các chi nhánh, địa điểm kinh doanh trong lĩnh vực nhà hàng, khách sạn, dịch vụ cao cấp, kinh tế ban đêm thực hiện kê khai, nộp thuế tại nơi trực tiếp hoạt động sản xuất – kinh doanh, theo hình thức hạch toán độc lập.

Việc này nhằm siết chặt quản lý, chấm dứt tình trạng chi nhánh đặt tại các phường trung tâm nhưng kê khai thuế tại trụ sở chính ở địa bàn khác, vốn là lỗ hổng lớn dẫn đến thất thu ngân sách trong thời gian qua.

Khách quốc tế chi 50 USD cho các hoạt động ban đêm, theo HIDS, khi khảo sát khách quốc tế, ẩm thực là lựa chọn phổ biến nhất vào buổi tối. Cụ thể hơn 86% chọn đến nhà hàng; hơn 62% đi pub, bar và hơn 44% chọn đến các quán cà phê. Trung bình mỗi khách quốc tế chi 50 USD (hơn 1,3 triệu đồng) cho các hoạt động ban đêm.

Còn ở khía cạnh định hướng phát triển, khảo sát này thực hiện với khoảng gần 83% doanh nghiệp, đa số duy trì kinh doanh ban đêm trong ba năm tới; trong đó hơn 61% có kế hoạch mở rộng.

Nhiều biện pháp để kiểm tra chéo doanh thu, Thuế cơ sở 1 TP.HCM cho biết đã thành lập ba tổ thuế chuyên trách nhằm tăng cường quản lý thuế với hoạt động kinh tế đêm, đảm bảo 100% người nộp thuế đã đăng ký kinh doanh đều được đưa vào quản lý thuế. Các hành vi ngừng, nghỉ kinh doanh trái phép hoặc trốn thuế được xử lý nghiêm.

Nơi này cũng thành lập các tổ công tác để rà soát người nộp thuế theo ngành nghề trên từng tuyến đường, hẻm và lập sơ đồ quản lý, triển khai hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Người nộp thuế đủ điều kiện phải đăng ký sử dụng theo quy định.

Trong đó, dữ liệu giao dịch tài khoản và thiết bị POS từ ngân hàng được đối chiếu với doanh thu kê khai. Hóa đơn điện tử cũng được kiểm soát chặt, so sánh đầu vào, đầu ra với quy mô thực tế. Các cơ sở spa, massage, karaoke… bị kiểm tra ngành nghề thực tế so với giấy phép, phối hợp chéo với dữ liệu từ Sở Y tế.

Đồng thời, chi phí hoạt động như thuê mặt bằng, điện nước, nhân công được đánh giá để xác minh tính trung thực. Cơ quan thuế cũng rà soát các trường hợp lập nhiều pháp nhân hoặc kết hợp hộ và doanh nghiệp tại cùng địa chỉ nhằm chia nhỏ doanh thu, né thuế.

Đẩy mạnh chống thất thu thuế với kinh tế đêm, ông Bùi Quang Trung, trưởng Thuế cơ sở 1, cho biết tại hội nghị sơ kết công tác thuế 6 tháng đầu năm 2025 và triển khai nhiệm vụ công tác thuế 6 tháng cuối năm được tổ chức ngày 18-7.

Chiều ngày 31/7, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc đã có cuộc họp quan trọng với các bộ, ngành, hiệp hội, và doanh nghiệp trong lĩnh vực chứng khoán và bất động sản. Nội dung cuộc họp xoay quanh dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế), một dự án luật được đánh giá có tác động sâu rộng đến đời sống của người dân và hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, cũng như thị trường chứng khoán.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nhấn mạnh tầm quan trọng của dự án luật này, không chỉ liên quan đến việc điều chỉnh chính sách thuế thu nhập cá nhân mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cộng đồng doanh nghiệp và nhà đầu tư. Được biết, dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) do Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo, đề xuất sửa đổi, hoàn thiện 6 nội dung và bổ sung 3 nội dung mới.

Trong đó, Bộ Tài chính đề xuất hoàn thiện các quy định liên quan đến thu nhập chịu thuế và cách tính thuế đối với từng loại thu nhập. Đồng thời, cơ quan này cũng đề xuất hoàn thiện các khoản được miễn thuế thu nhập cá nhân, đảm bảo tính minh bạch và phù hợp với thực tiễn. Ngoài ra, dự thảo luật cũng đề cập đến việc hoàn thiện quy định về tính thuế thu nhập cá nhân đối với cá nhân kinh doanh.

Bộ Tài chính cũng đang rà soát để điều chỉnh mức doanh thu chịu thuế đối với thu nhập của hộ, cá nhân kinh doanh, đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn. Một nội dung đáng chú ý khác là đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định liên quan đến mức giảm trừ khi tính thuế thu nhập cá nhân. Dự thảo luật cũng đề xuất điều chỉnh thu gọn số bậc thuế của Biểu thuế lũy tiến từng phần áp dụng đối với cá nhân cư trú có thu nhập từ tiền lương, tiền công.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn cho biết, Bộ Tài chính đang tiến hành rà soát toàn diện để xây dựng lộ trình điều chỉnh chính sách thuế thu nhập cá nhân trong 5 năm tới. Mục tiêu là đảm bảo chính sách thuế được xây dựng một cách chính xác, công bằng, và hiệu quả hơn.

Đặc biệt, đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán và bất động sản, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết đang nghiên cứu các phương án để đảm bảo tính công bằng và thuận tiện cho nhà đầu tư. Bộ Tài chính cũng đang nghiên cứu phương án cho phép cá nhân lựa chọn quyết toán vào cuối năm để phản ánh đúng thu nhập thực tế.

Cuộc họp cũng thảo luận về một số bất cập trong quy trình quyết toán và hoàn thuế hiện nay. Lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định sẽ nghiên cứu để đề xuất các giải pháp nhằm đảm bảo quy trình quyết toán và hoàn thuế được thực hiện thuận tiện hơn.

Dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (thay thế) được đánh giá có tác động quan trọng đến nhiều mặt của đời sống kinh tế – xã hội. Việc hoàn thiện dự án luật này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và sự đóng góp của cộng đồng doanh nghiệp và người dân.

Ngành Thuế đã hoàn thành việc triển khai hệ thống tổ chức bộ máy mới, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong quá trình tinh gọn và nâng cao hiệu quả hoạt động. Quá trình này không chỉ giúp giảm thiểu số lượng đơn vị cấp cục và cấp chi cục, mà còn giúp giảm đầu mối, tinh giản bộ máy và nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Việc tổ chức lại bộ máy của ngành Thuế được thực hiện trong bối cảnh đòi hỏi phải tinh gọn và nâng cao hiệu quả hoạt động. Qua đó, ngành Thuế đã giảm thiểu số lượng đơn vị cấp cục và cấp chi cục, từ đó giảm đầu mối và tinh giản bộ máy. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu các thủ tục hành chính không cần thiết mà còn giúp nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp. Mặc dù vậy, quá trình tổ chức lại bộ máy không tránh khỏi những khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là về công tác quản lý thuế, điều kiện làm việc và chế độ chính sách cho công chức.

Toàn ngành Thuế đã đồng lòng, chung sức để đảm bảo việc vận hành theo mô hình tổ chức bộ máy mới tại cơ quan thuế các cấp được triển khai đồng bộ và hiệu quả. Các cơ quan thuế tại tỉnh, thành phố đã thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, cung cấp dịch vụ điện tử hỗ trợ người nộp thuế và xây dựng cơ sở dữ liệu về người nộp thuế. Công tác tuyên truyền hỗ trợ, kiểm tra và phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác quản lý thuế cũng được đẩy mạnh.

Tuy nhiên, ngành Thuế cũng gặp phải một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình tổ chức lại bộ máy. Việc di chuyển giữa các địa bàn, phối hợp với chính quyền địa phương trong công tác tổ chức và điều hành thu ngân sách gặp nhiều khó khăn do địa bàn quản lý phức tạp và trải rộng. Cơ sở vật chất, điều kiện làm việc của công chức tại một số trụ sở cũng gặp khó khăn do bị xuống cấp và hư hỏng.

Lãnh đạo Cục Thuế đã chỉ đạo quyết liệt và thống nhất toàn ngành quán triệt phương châm: tổ chức bộ máy phải tinh gọn nhưng không để bộ máy vận hành bị gián đoạn; tinh giản nhân sự nhưng phải tăng hiệu quả làm việc; thay đổi mô hình tổ chức nhưng vẫn giữ vững kỷ cương, trách nhiệm và chất lượng phục vụ. Nhiều cơ quan thuế đã chủ động phối hợp với chính quyền địa phương tạo điều kiện về chỗ ở, cải tạo cơ sở vật chất và bố trí nhà công vụ tại nơi làm việc cho những cán bộ công tác xa.

Song song với việc tổ chức bộ máy, ngành Thuế cũng tiến hành đào tạo, bồi dưỡng lại cán bộ theo vị trí việc làm mới, nâng cao kỹ năng quản lý, sử dụng công nghệ thông tin và tác phong công vụ. Nhờ sự vào cuộc quyết liệt, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương, công cuộc tinh gọn tổ chức của ngành Thuế đã tạo chuyển biến tích cực về chất lượng hoạt động và tạo nền tảng vững chắc cho việc thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ tài chính – ngân sách mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Ngành Thuế quản lý đối với 21 khoản thu, sắc thuế; trên 300 loại phí, lệ phí và các khoản thu khác của NSNN. Tổng thu ngân sách hàng năm do ngành thuế quản lý hiện nay đạt trên 1,7 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng 87% tổng thu ngân sách nhà nước. Ngành Thuế có đối tượng quản lý rất lớn và đa dạng, gồm trên 1 triệu doanh nghiệp, tổ chức và trên 3,4 triệu hộ, cá nhân kinh doanh.