Một nhóm nghiên cứu và sinh viên tại Việt Nam đã cùng nhau tạo ra một triển lãm nghệ thuật và tổ chức tọa đàm về nghề đồng nát và vấn đề rác thải nhựa. Nhóm Recycurbs Viet, do TS Nguyễn Thái Huyền chủ trì, đã thực hiện nghiên cứu về mạng lưới thu gom rác phi chính thức và vai trò của nghề đồng nát trong chuỗi giá trị tái chế nhựa tại Việt Nam.

Song song đó, sinh viên chương trình liên kết đào tạo Cử nhân Kiến trúc Pháp đã tổ chức triển lãm ‘Đồng nát ve chai với tương lai rác nhựa’ và tọa đàm ‘Nghề đồng nát, quá khứ, hiện tại, tương lai?’ dưới sự hướng dẫn của các giảng viên từ Viện Đào tạo và Hợp tác Quốc tế và Viện Pháp tại Hà Nội. Triển lãm này sử dụng các chất liệu như bao ni lông, chai nhựa, lon thiếc để tạo ra các tác phẩm nghệ thuật, nhằm kể lại những câu chuyện sinh tồn nơi tầng đáy đô thị.

Các tác phẩm này không chỉ mang giá trị nghệ thuật mà còn thể hiện góc nhìn sâu sắc về vấn đề rác thải và sinh nhai của những người thu gom rác. Tiến sĩ – Họa sĩ Lê Thanh, người hướng dẫn sinh viên trong dự án này, cho biết việc lựa chọn hình tượng và phát triển thành tác phẩm nghệ thuật không hề đơn giản. Các sinh viên đã phải trải qua nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện, từ việc phác thảo, khắc cao su, in tranh cho đến khâu trưng bày.

Triển lãm và tọa đàm này không chỉ là một sự kiện nghệ thuật đơn thuần mà còn là minh chứng sống động cho sự quan tâm của thế hệ trẻ ngành kiến trúc đến các vấn đề môi trường – xã hội. Qua đó, khẳng định vai trò của giáo dục nghệ thuật trong việc khơi dậy tư duy bền vững và trách nhiệm công dân.

Triển lãm mở ra những đối thoại mới về vấn đề rác thải, về sự lắng nghe và thấu hiểu những giá trị mà đô thị từng vứt bỏ. Thông qua các hoạt động này, các bạn trẻ hy vọng có thể truyền tải thông điệp mạnh mẽ về tầm quan trọng của việc tái chế, tái sử dụng và bảo vệ môi trường . Việc kết hợp giữa nghệ thuật và hoạt động môi trường không chỉ tạo ra những tác phẩm ấn tượng mà còn nâng cao nhận thức của công chúng về vấn đề rác thải nhựa và vai trò của nghề đồng nát trong việc giảm thiểu tác động môi trường.

Thông qua triển lãm và tọa đàm, nhóm tổ chức hy vọng có thể tiếp tục lan tỏa thông điệp về sự cần thiết của việc bảo vệ môi trường và khuyến khích mọi người thay đổi thói quen hàng ngày để giảm thiểu rác thải nhựa. Các hoạt động này cũng thể hiện sự sáng tạo và cam kết của thế hệ trẻ trong việc góp phần xây dựng một tương lai bền vững hơn.

Trong nỗ lực bảo vệ môi trường và giảm thiểu tác động tiêu極 đến hệ sinh thái, chính quyền thành phố Hà Nội đã đề ra mục tiêu giảm thiểu rác thải nhựa trong sản xuất, kinh doanh và đời sống sinh hoạt hàng ngày. Hội đồng nhân dân TP Hà Nội đã chính thức thông qua Nghị quyết về các biện pháp giảm phát thải nhựa trên địa bàn, bao gồm lộ trình chi tiết để tiến đến việc dừng sản xuất, nhập khẩu và sử dụng sản phẩm nhựa sử dụng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy sinh học cũng như sản phẩm, hàng hóa chứa vi nhựa.

Nghị quyết nêu rõ, bắt đầu từ ngày 1/1/2026, các khách sạn và khu du lịch trên địa bàn Hà Nội sẽ không còn được phép lưu hành và sử dụng các sản phẩm nhựa dùng một lần như bàn chải đánh răng, dao cạo râu, tăm bông, mũ tắm, cũng như các chai lọ nhựa đựng kem đánh răng, sữa tắm, sữa dưỡng thể, dầu gội và dầu xả. Đây là một bước đi cụ thể nhằm hạn chế rác thải nhựa từ các nguồn phát sinh trong ngành dịch vụ.

Từ năm 2027, các chợ và cửa hàng tiện lợi sẽ không còn cung cấp miễn phí túi nylon khó phân hủy sinh học, đánh dấu một thay đổi quan trọng trong thói quen mua sắm và tiêu dùng. Một năm sau đó, tức năm 2028, các sản phẩm nhựa dùng một lần và bao bì nhựa khó phân hủy sẽ bị cấm lưu hành và sử dụng hoàn toàn. Ngoài ra, các cơ quan, tổ chức, đoàn thể trực thuộc thành phố cũng sẽ thực hiện ngừng sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và bao bì nhựa khó phân hủy từ năm 2028.

Đối với các doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp có sử dụng nhựa PE, PP trong các bao bì, sẽ phải tích hợp tối thiểu 20% nhựa tái chế từ năm 2028 và nâng tỷ lệ này lên tối thiểu 30% sau hai năm. Điều này không chỉ thúc đẩy việc tái chế nhựa mà còn khuyến khích doanh nghiệp chuyển hướng sang sử dụng vật liệu thân thiện hơn với môi trường.

Nghị quyết cũng đặt ra mục tiêu dài hạn là từ năm 2031, doanh nghiệp phải ngừng sản xuất và nhập khẩu các sản phẩm nhựa dùng một lần, bao bì nhựa khó phân hủy và hàng hóa chứa vi nhựa, trừ trường hợp phục vụ xuất khẩu. Điều này phù hợp với xu hướng toàn cầu về giảm thiểu rác thải nhựa và bảo vệ môi trường.

Rác thải nhựa không chỉ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe con người. Các sản phẩm nhựa dùng một lần có thể gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản, hệ thần kinh và làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như ung thư, béo phì, tiểu đường. Do đó, việc giảm thiểu rác thải nhựa và thay thế các sản phẩm nhựa dùng một lần là điều vô cùng cần thiết, không chỉ vì môi trường mà còn vì tương lai bền vững và sức khỏe của mỗi người.

Để thực hiện hiệu quả các mục tiêu này, cần có sự thay đổi trong tư duy, nhận thức và hành vi của từng cá nhân, cũng như tìm kiếm nguyên liệu và giải pháp thay thế phù hợp. Chính quyền Hà Nội cùng các doanh nghiệp cần chung tay thực hiện các giải pháp giảm thiểu rác thải nhựa. Đồng thời, người dân cũng cần nâng cao ý thức về tác hại của rác thải nhựa, từ đó thay đổi hành vi tiêu dùng để hướng tới một tương lai xanh, bền vững.