Đêm biên giới A Lưới, thuộc thành phố Huế, là điểm đến lý tưởng cho những du khách muốn trải nghiệm ẩm thực độc đáo của đồng bào dân tộc Tà Ôi. Không gian ấm áp của ánh lửa, cùng với men rượu cần và rượu đoak nồng nàn, tiếng trống chiêng ngân vang, du khách như được mời gọi khám phá cánh cửa văn hóa của đại ngàn phía Tây. Tại không gian A Roàng cũ, xã A Lưới4, du khách có thể trải nghiệm và tìm hiểu về văn hóa ẩm thực Tà Ôi, nơi các homestay và nhà cộng đồng chào đón những đoàn khách đầu tiên.

Người Tà Ôi tại đây giới thiệu những món ăn truyền thống gắn liền với rau rừng, thịt khô gác bếp, cá suối nướng, và cơm lam, tất cả đều thể hiện mối giao hòa sâu sắc giữa con người và thiên nhiên. Trong kho tàng ẩm thực của người Tà Ôi, hai món bánh truyền thống là a quát (bánh sừng trâu) và a deep man (bánh nếp vừng) đã gây ấn tượng mạnh với du khách. A quát được xem như biểu tượng của tình yêu và sự thủy chung, với chiếc lớn đại diện cho chàng trai và chiếc nhỏ tượng trưng cho cô gái. Còn a deep man, làm từ xôi nếp giã nhuyễn trộn với mè rang, được cắt thành miếng dày và xếp tròn như hai bàn tay ghép lại.

Rau rừng, thành phần không thể thiếu trong mỗi bữa ăn của người Tà Ôi, được tuyển chọn kỹ lưỡng và tươi ngon. Từ rau tàu bay giòn, môn thục trộn mỡ nướng trong ống tre, đến rau rớn giòn chát xào hoặc trộn gỏi, lá trưng để cuốn thịt nướng, và rau chua nấu canh cá suối, mỗi loại rau đều kết hợp với gia vị dân dã như muối, ớt, và các thảo mộc địa phương, tạo nên hương vị vừa quen thuộc, vừa mới mẻ.

Thức uống đặc trưng không thể thiếu là rượu cần, với nước gạo đục, chua nhẹ, và ngọt hậu, ủ từ nhiều ngày, tạo nên sự quyến rũ và gắn kết giữa con người với văn hóa Tà Ôi. Viên Đăng Phú, một hướng dẫn viên du lịch trẻ của Tà Ôi, đã trở thành cầu nối văn hóa, không chỉ giới thiệu về cảnh sắc A Lưới mà còn tự tay học hỏi và trình bày các món ăn đặc sản của vùng. Anh thường dẫn du khách vào rừng hái rau, bắt cá suối, và trải nghiệm homestay với bữa ăn thuần Việt trên cao nguyên.

Nhiều du khách, trong đó có cả du khách quốc tế, đã thể hiện sự quan tâm và yêu thích đối với sản phẩm văn hóa và ẩm thực của Tà Ôi. Sự đón nhận này tiếp thêm động lực cho Viên Đăng Phú và những người như anh trong việc quảng bá và bảo tồn văn hóa bản địa. Du lịch ẩm thực đã trở thành một phần quan trọng trong việc thúc đẩy kinh tế tại A Lưới. Qua các hoạt động du lịch và homestay, nhiều bà con dân tộc thiểu số đã có việc làm và thu nhập ổn định. Hạ tầng nông thôn cũng được cải thiện với đường sá, điện, trường học, bệnh xá, và các homestay được đầu tư khang trang.

Ông Hồ Văn Khởi, Phó Chủ tịch UBND xã A Lưới4, nhấn mạnh rằng việc giữ chân du khách không chỉ dừng lại ở việc họ trải nghiệm nét đẹp của thiên nhiên, con người, và văn hóa, mà còn giúp thúc đẩy ngành công nghiệp không khói phát triển, tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người dân địa phương.

Rau ngũ gia bì hương – một loại rau được ví như ‘nhân sâm rừng’ – đang ngày càng được ưa chuộng không chỉ vì hương vị thơm ngon mà còn bởi những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại. Loại cây bụi này vốn mọc trong rừng, nhưng hiện nay đã được trồng rộng rãi ở nhiều vùng cao, đặc biệt là ở các tỉnh thành miền Bắc như Tuyên Quang, Lào Cai, Phú Thọ, Sơn La…

Loại rau này không chỉ là nguyên liệu chế biến nhiều món ăn phổ biến mà còn được biết đến với nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Không giống như các loại rau thông thường, rau ngũ gia bì hương có gai nhọn nhưng phần ngọn non lại giòn, mềm, được sử dụng như một loại rau sạch. Người dân thường sử dụng loại rau này để chế biến thành nhiều món ăn khác nhau, từ ăn sống, nhúng lẩu đến xào, nấu canh.

Một trong những ưu điểm của loại rau này là cách trồng và chăm sóc đơn giản. Anh Trọng Phúc, chủ một vườn rau ngũ gia bì hương ở xã Quản Bạ, tỉnh Tuyên Quang cho biết, loại rau này có thể được trồng bằng cách giâm cành, tốn ít công chăm sóc nhưng cho thu hoạch quanh năm. Người dân chỉ cần hái ngọn non để bán kiếm thêm thu nhập.

Không chỉ dừng lại ở đó, loại rau này còn được sử dụng như một loại thuốc trong đông y. Theo cuốn sách Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, ngũ gia bì hương có vị cay, đắng, tính ôn, có tác dụng khử phong thấp, cường gân cốt, bổ gan thận. Với những lợi ích sức khỏe mà rau ngũ gia bì hương mang lại, không khó hiểu khi loại rau này ngày càng được ưa chuộng và trở thành một phần quan trọng trong bữa cơm của nhiều gia đình.

Chị Thanh Hà, ở Hà Nội, là một trong những người đã biết và sử dụng rau ngũ gia bì hương trong nhiều năm qua. Chị nhận xét, loại rau này có vị đắng nhẹ, ngọt hậu và hơi cay, khi ăn có mùi thơm thoang thoảng, kích thích vị giác. Chị thường sử dụng loại rau này để nhúng lẩu hoặc ăn sống, chấm với tóp mỡ chưng cà chua.

Ngày nay, rau ngũ gia bì hương không chỉ xuất hiện trong bữa cơm của các gia đình mà còn được ưa chuộng trong các nhà hàng, quán ăn địa phương. Với hương vị thơm ngon và những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại, loại rau này đang trở thành một lựa chọn phổ biến cho những người quan tâm đến sức khỏe và ẩm thực.