Trong thế giới khởi nghiệp đầy biến động và thách thức, các doanh nhân cần phải trang bị cho mình những chiến lược và kỹ năng cần thiết để vượt qua. Caesar Sengupta, đồng sáng lập kiêm giám đốc điều hành của Arta Finance, một công ty công nghệ tài chính nổi bật, đã chia sẻ về chiến lược hàng đầu giúp doanh nhân vượt qua thách thức khi khởi nghiệp. Với kinh nghiệm 15 năm tại Google và từng lãnh đạo các dự án lớn như Google Pay, Sengupta đã đúc kết được những bài học quý giá trên hành trình khởi nghiệp của mình.

Khả năng tự lập được xem là ‘siêu năng lực’ quan trọng nhất của doanh nhân, giúp họ vượt qua những thăng trầm trên hành trình khởi nghiệp. Theo Sengupta, thế giới này quá ồn ào và con đường khởi nghiệp có thể rất biến động. Những người sáng lập dễ bị kéo theo nhiều hướng khác nhau, vì vậy việc xác định điều quan trọng giữa những ồn ào đó là chìa khóa thành công. Chiến lược số 1 của Sengupta rất đơn giản: hãy bắt đầu thiền định. Thiền định giúp kiểm soát tâm trí và tập trung vào điều quan trọng, từ đó giúp doanh nhân có được sự rõ ràng trong tư duy và đưa ra quyết định chính xác.

Trước khi đồng sáng lập Arta Finance vào năm 2021, Sengupta đã dành 15 năm tại Google, nơi anh lãnh đạo các dự án lớn như Google Pay và sáng kiến ‘Next Billion Users’. Chính tại Google, Sengupta đã gặp những người đồng sáng lập và nhà đầu tư đầu tiên của mình, bao gồm cả CEO Sundar Pichai. Arta Finance đã huy động được hơn 92 triệu USD và được hỗ trợ bởi các nhà đầu tư nổi tiếng như Sequoia Capital India và Ribbit Capital. Điều này cho thấy sự tin tưởng và ủng hộ của các nhà đầu tư đối với chiến lược và tiềm năng phát triển của công ty.

Sengupta cho rằng có một sự thay đổi lớn khi chuyển từ làm việc tại một công ty lớn sang xây dựng một công ty khởi nghiệp. Bạn không chỉ mất đi sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống mà còn phải đối mặt với nhiều rủi ro. Môi trường khởi nghiệp dễ khiến ta bị cuốn vào những vấn đề có thể gây tổn hại cho bản thân, gia đình, sức khỏe và tinh thần. Nhưng cuối cùng, điều quan trọng là cách chúng ta đối mặt với những thăng trầm của cuộc sống. Đó là lý do tại sao anh ấy cho rằng chăm sóc sức khỏe tinh thần và thể chất là rất quan trọng.

Hàng ngày, Sengupta cố gắng dành năm đến mười phút mỗi tối để thiền định. Anh ấy cũng coi việc tập thể dục như một cách để thiền định. ‘Tôi nhận ra rằng đạp xe không chỉ là một bài tập thể dục mà còn giúp tôi gác lại mọi thứ… Vì vậy, việc ép buộc bản thân phải đạp xe trong một hoặc hai giờ cũng là cách để tôi tập trung thiền định’. Việc kết hợp thiền định và tập thể dục giúp Sengupta duy trì sự cân bằng và tập trung trong công việc và cuộc sống, từ đó giúp anh ấy vượt qua những thách thức trên hành trình khởi nghiệp.

Sau mỗi kỳ thi căng thẳng, nhu cầu cấp thiết nhất của trẻ không đơn thuần là điểm số mà là sự quan tâm, sẻ chia và ủng hộ từ gia đình. Tiến sĩ Nguyễn Mai Hương, bác sĩ phụ trách Khoa Sức khỏe vị thành niên tại Bệnh viện Nhi Trung ương, đã chỉ ra rằng rất nhiều trẻ em đang phải đối mặt với những khủng hoảng tâm lý sau kỳ thi. Nỗi áp lực từ việc thi cử cùng với kỳ vọng lớn lao từ phía phụ huynh đã tạo ra một không khí căng thẳng và lo lắng kéo dài cho các em.

Khi kết quả thi không đạt được như mong đợi, nhiều trẻ trở nên chán nản, căng thẳng, lo âu, mất ngủ và suy nhược cơ thể. Ở những trường hợp nặng hơn, tình trạng này có thể tiến triển thành rối loạn trầm cảm và thậm chí là ý định tự sát. Từ đó, bác sĩ Hương nhấn mạnh rằng việc tạo ra một môi trường hỗ trợ và thấu hiểu cho con em mình là vô cùng quan trọng. Cha mẹ cần phải là người bạn đồng hành, tạo cảm giác an toàn cho trẻ bằng cách lắng nghe, động viên và chia sẻ.

Bác sĩ Hương đưa ra lời khuyên cho các bậc phụ huynh rằng khi con em gặp thất bại trong kỳ thi, điều cần làm là nhẹ nhàng chấp nhận thực tế và tránh so sánh con với các bạn khác. Thay vào đó, hãy tập trung vào việc trở thành người bạn đồng hành, tạo cảm giác an toàn cho trẻ bằng cách hỏi han và chia sẻ. Điều này sẽ giúp con vượt qua những cảm xúc tiêu cực và lấy lại sự tự tin.

Cha mẹ cũng nên chia sẻ với con rằng thất bại là một phần không thể thiếu của cuộc sống và không ai là không từng vấp ngã. Quan trọng là con biết cách đứng lên sau vấp ngã và không bỏ cuộc. Khuyến khích trẻ phát huy thế mạnh của bản thân và trân trọng giá trị của chính mình sẽ giúp con tiếp tục bước đi trên con đường mới với sự tự tin và lạc quan.

Cuối cùng, bác sĩ Hương nhấn mạnh rằng những cái ôm ấm áp, những lời yêu thương và lời chúc mừng vì những nỗ lực của con sẽ có sức mạnh rất lớn giúp con cảm thấy gia đình luôn là điểm tựa, giúp con quên đi nỗi thất vọng và cảm thấy vui vẻ và nhẹ nhõm hơn. Tất cả những hành động này sẽ góp phần xây dựng một không gian yêu thương và hỗ trợ, giúp trẻ xây dựng được sự tự tin và đối mặt với thách thức một cách tích cực.

Trong xã hội hiện đại, một hiện tượng đáng buồn đang diễn ra ở nhiều gia đình: cha mẹ và con cái sống chung nhưng ngày càng xa cách về mặt tình cảm. Hiện tượng này được gọi là ‘family estrangement’ (xa cách nội tâm trong gia đình). Mặc dù vẫn cùng ăn cơm, vẫn chào hỏi mỗi ngày, nhưng khoảng cách giữa nhiều bậc cha mẹ và con cái ngày càng lớn dần mà không ai kịp nhận ra.

Không có cãi vã, không xung đột, nhưng họ chỉ đơn giản là không còn chuyện gì để nói. Một bà mẹ 43 tuổi chia sẻ rằng con trai cô ‘ngoan’, chưa từng khiến cô phiền lòng, nhưng càng lớn càng xa cách mẹ. Con trai cô cứ về tới nhà là đóng cửa phòng, mẹ gọi ăn cơm cũng chỉ đáp ‘dạ’. Ngồi ăn chưa xong đã rút điện thoại ra lướt. Hỏi gì cũng trả lời cụt lủn. Cô thấy con ngay trước mắt mà như đang dần biến mất khỏi đời mình.

Theo báo cáo của tổ chức Stand Alone (Anh), có tới 1/4 người trẻ trưởng thành từng có giai đoạn ‘xa cách hoàn toàn’ với cha mẹ về mặt cảm xúc, dù vẫn đang sống cùng mái nhà. Tại Trung Quốc, một nghiên cứu đăng trên Frontiers in Psychology năm 2023 cũng chỉ ra rằng các sinh viên có sự kết nối gia đình thấp sẽ dễ rơi vào trạng thái cô đơn và trầm cảm hơn gấp đôi so với nhóm có nền tảng giao tiếp tích cực.

Theo lý thuyết gắn bó cảm xúc (attachment theory), trẻ lớn lên trong môi trường mà cảm xúc bị xem nhẹ hoặc bị kiểm soát quá mức sẽ dần phát triển kiểu gắn bó ‘né tránh’ (avoidant): không chia sẻ, không kết nối và tự rút vào thế giới riêng. Sự hiện diện thể chất như cùng ăn cơm, ngủ chung nhà không đồng nghĩa với sự hiện diện tình cảm.

Thói quen ‘phubbing’ (lơ người đối diện vì chăm chú vào điện thoại) cũng là yếu tố khiến trẻ cảm thấy mình không còn là ưu tiên trong mắt người lớn. Không ít phụ huynh cảm thấy hụt hẫng khi thấy con cái ít nói, ít tâm sự. Họ cho rằng mình đã hy sinh rất nhiều, tại sao lại bị con ‘bỏ rơi’ về mặt cảm xúc?

Theo chuyên gia tâm lý học phát triển, vấn đề không nằm ở việc ‘thiếu quan tâm’ mà là ở cách quan tâm sai thời điểm, sai phương pháp. Nhiều cha mẹ hay hỏi ‘Hôm nay được mấy điểm?’, ‘Học đến đâu rồi?’… nhưng lại ít khi hỏi ‘Dạo này con có vui không?’, ‘Hôm nay con thế nào?’… Dần dà, trong mắt con, cha mẹ dường như chỉ quan tâm đến thành tích mà không phải con người thật của mình.

Áp lực thành công, sự kỳ vọng và nhịp sống quá nhanh khiến những cuộc trò chuyện chân thành dần biến mất. Dù không có một tiếng la mắng, vẫn có hàng trăm lần im lặng làm tổn thương.

Để ‘gặp lại’ con trong chính ngôi nhà của mình, các chuyên gia tâm lý học gia đình khuyến nghị một số cách sau: Tạo ra những khoảng thời gian ‘không kỳ vọng’, lắng nghe mà không phản ứng vội, thiết lập lại ‘những nghi thức gia đình’, và chấp nhận sự thay đổi như một phần của trưởng thành.

Nghỉ hè là khoảng thời gian để trẻ em nạp lại năng lượng, bồi đắp kỹ năng và sống trọn trong những trải nghiệm thực tế. Tuy nhiên, với không ít gia đình, đây lại là giai đoạn ‘mệt mỏi’ nhất trong năm. Nguyên nhân không chỉ bởi sự đảo lộn nhịp sống sinh hoạt trong gia đình mà còn là nỗi lo con trẻ đang ngày một lún sâu vào thế giới mạng, nơi tưởng chừng chỉ để giải trí nhưng lại âm thầm dẫn tới nhiều hệ lụy khó lường.

Trường hợp của chị L.T.P. (phường Bồ Đề, Hà Nội) là một trong hàng trăm gia đình đang loay hoay với câu chuyện ‘trẻ và chiếc điện thoại thông minh’. Chị P. cho biết, sau gần 2 tháng nghỉ hè, các con chị bắt đầu có dấu hiệu thay đổi tính cách, nói chuyện hay cáu gắt, làm việc qua loa, chỉ mong nhanh chóng quay lại với điện thoại hay tivi. Đặc biệt, cô con gái lớn 12 tuổi luôn dính chặt lấy chiếc điện thoại, đến mức ăn uống hay đi vệ sinh cũng không rời tay.

Theo bác sĩ Nguyễn Như Mạnh, Thạc sĩ Tâm lý học lâm sàng, việc lạm dụng internet và trò chơi điện tử có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe tâm thần. Nghiện game và internet có thể dẫn đến các rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu, căng thẳng kéo dài. Ngoài ra, điều này còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng giao tiếp xã hội, gây rối loạn giấc ngủ, mất ngủ và làm suy giảm hiệu quả học tập cũng như công việc.

Tiến sĩ Đặng Hoàng Ngân, chuyên gia tâm lý học phát triển trẻ em và thanh thiếu niên, cảnh báo rằng trẻ em sử dụng mạng xã hội có nguy cơ bắt chước hành vi xấu lan truyền trên mạng, hình thành niềm tin lệch lạc về giá trị đạo đức, giá trị sống. Một số trẻ tin rằng, mạng xã hội là nơi chứa mọi lời giải, thậm chí coi người nổi tiếng là ‘kim chỉ nam’ về tư duy và hành vi hay tin rằng, sự giàu có là mục tiêu tối thượng.

Trong khi đó, theo PGS.TS Nguyễn Trọng Lưu, Phó Chủ tịch Hội Phục hồi chức năng Việt Nam, tình trạng sa sút trí tuệ tưởng chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng ngày càng có nhiều người trẻ có biểu hiện suy giảm trí nhớ, kém tương tác xã hội và đang bước vào ngưỡng sa sút trí tuệ sớm.

Để giúp trẻ không lún sâu vào thế giới mạng, các chuyên gia tâm lý khuyên rằng cha mẹ nên đồng hành, trò chuyện và định hướng để trẻ sử dụng công nghệ một cách an toàn, lành mạnh. Thay vì kiểm soát gắt gao, cha mẹ nên tạo điều kiện để con tham gia những hoạt động ý nghĩa như thể thao, học năng khiếu, kỹ năng sống, hoạt động cộng đồng.

Cha mẹ cũng nên xây dựng thời gian biểu linh hoạt nhưng hợp lý, cân bằng giữa giải trí, vận động thể chất, đọc sách và sinh hoạt ngoài trời. Nếu nhận thấy trẻ có dấu hiệu thay đổi hành vi như cáu gắt, lo lắng, hay rối loạn giấc ngủ, kém tập trung, ngại giao tiếp, buồn chán, học tập sa sút, cha mẹ cần nhanh chóng tìm đến chuyên gia tâm lý.

Sức khỏe tinh thần đang trở thành một vấn đề toàn cầu cấp thiết, và các giải pháp công nghệ đang được phát triển để đáp ứng nhu cầu này. Mới đây, công ty khởi nghiệp Việt Nam Brain Life đã ra mắt thiết bị giám sát sức khỏe tinh thần thông minh, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ thần kinh và trí tuệ nhân tạo (AI) vào chăm sóc sức khỏe tinh thần.

TS Vi Chí Thành, CEO của Brain Life, đã quay về Việt Nam để khởi nghiệp sau nhiều năm giảng dạy và nghiên cứu tại Anh về lĩnh vực não người, máy tính, thần kinh học và trí tuệ nhân tạo. Ông đã chọn lĩnh vực sức khỏe tinh thần – một lĩnh vực quan trọng nhưng ít được quan tâm. Theo ước tính, mỗi năm toàn cầu tiêu tốn tới 1.000 tỉ USD để phục vụ sức khỏe tinh thần, và có 1/8 dân số thế giới đang đối mặt với rối loạn tâm lý, lo âu hoặc trầm cảm.

Thiết bị của Brain Life là một chiếc đồng hồ thông minh cho não bộ, có khả năng nhận diện sớm dấu hiệu căng thẳng, kiệt sức, mất tập trung. Từ đó, nó có thể đưa ra lời khuyên hoặc cảnh báo cho người dùng. Thiết bị này còn có thể cá nhân hóa giải pháp can thiệp, giúp người dùng cải thiện hiệu suất học tập, làm việc, giấc ngủ và thậm chí là gợi ý bài tập phù hợp. Với thiết kế không xâm lấn và độ bảo mật cao, thiết bị này có giá thành chỉ 3-5 triệu đồng, thấp hơn 90% so với các thiết bị EEG chuyên dụng và rẻ hơn nhiều so với một chiếc Apple Watch.

Brain Life cũng đã tích hợp nhiều cảm biến hiện đại như EEG, fNIRs, PPG và được chứng nhận thử nghiệm tại các bệnh viện. Đội ngũ của Brain Life bao gồm khoảng 30 người, trong đó 1/3 có bằng tiến sĩ, và là các chuyên gia đầu ngành về AI, thần kinh, công nghệ sinh học. Họ đã thiết kế và phát triển toàn bộ thiết bị tại Việt Nam, với mục tiêu trở thành chiếc đồng hồ thông minh cho sức khỏe tinh thần.

Về kế hoạch kinh doanh, Brain Life dự kiến sẽ bán thiết bị giám sát sức khỏe tinh thần này trực tiếp đến người tiêu dùng và mở rộng ra toàn cầu vào năm 2028. Mục tiêu của Brain Life là giúp người dùng trên toàn thế giới có thể tiếp cận với công nghệ giám sát sức khỏe tinh thần tiên tiến, và cải thiện chất lượng cuộc sống của họ. Với sự phát triển của công nghệ và nhu cầu ngày càng tăng về chăm sóc sức khỏe tinh thần, Brain Life đang có cơ hội để trở thành một trong những công ty dẫn đầu trong lĩnh vực này.

Hiện tại, sức khỏe tinh thần đang là một vấn đề được quan tâm rộng rãi trên toàn cầu. Việc ứng dụng công nghệ vào chăm sóc sức khỏe tinh thần đang trở thành xu hướng, và các công ty khởi nghiệp như Brain Life đang đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các giải pháp sáng tạo. Với thiết bị giám sát sức khỏe tinh thần thông minh của mình, Brain Life đang kỳ vọng sẽ mang lại những lợi ích tích cực cho người dùng và trở thành một phần quan trọng trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe tinh thần.