Trường hợp của một bé gái 6 tuổi tại Trung Quốc đã gây chú ý và suy ngẫm cho nhiều bậc phụ huynh gần đây. Bé gái này, được gọi tạm là Viên Viên, đã được phát hiện dậy thì sớm sau khi gia đình nhận thấy ngực bé phát triển bất thường trong lúc tập nhảy. Vào mùa hè, các phòng khám nhi chuyên về phát triển chiều cao và dậy thì sớm thường xuyên tiếp nhận nhiều trường hợp tương tự.

Khi đến khám, ngực phải của bé Viên Viên đã có dấu hiệu nhô lên và sờ thấy mô tuyến rõ rệt. Siêu âm ngực đã xác nhận tuyến vú phát triển và xương cũng có dấu hiệu trưởng thành sớm nửa năm so với tuổi thật của bé. Kết quả, bé bị dậy thì sớm do nguyên nhân từ hệ thần kinh trung ương và hiện đang được điều trị và theo dõi sát sao.

Người mẹ của bé Viên Viên chia sẻ rằng chế độ sinh hoạt của con khá phổ biến hiện nay, bao gồm việc thích ăn thịt, ít vận động và thường xuyên thức khuya, ngủ sau 11h đêm. Đáng chú ý, bé Viên Viên còn từng uống sữa non suốt nửa năm vì người mẹ đã đọc trên mạng thấy nói tốt cho tăng chiều cao và phát triển thể chất.

Giới chuyên môn đánh giá rằng dậy thì sớm không chỉ do một nguyên nhân mà có thể đến từ nhiều yếu tố khác nhau. Chế độ ăn giàu đạm, đường, chất béo, thiếu vận động, thiếu ngủ và đặc biệt là lạm dụng các loại thực phẩm bổ sung không rõ cơ sở khoa học như sữa non, yến, sữa ong chúa… có thể góp phần vào tình trạng này.

Bác sĩ nhấn mạnh: “Nếu không có chỉ định cụ thể từ bác sĩ, phụ huynh tuyệt đối không nên tự ý cho trẻ sử dụng các loại thực phẩm tăng cường như sữa non, yến, sữa ong chúa… vì nguy cơ ảnh hưởng nội tiết là có thật”.

Để giúp con phát triển bình thường, phụ huynh cần tránh 4 sai lầm phổ biến sau:

1. Ăn uống lệch lạc, dư dinh dưỡng: Trẻ nên ăn đa dạng hơn 12 loại thực phẩm mỗi ngày và hơn 25 loại mỗi tuần. Cần tăng cường rau củ, đạm thực vật (đậu, hạt), giảm thức ăn nhanh, đồ chiên, đồ ngọt, nước ngọt.

2. Dùng đồ nhựa, đồ dùng một lần tràn lan: Các chất như phthalate (chất làm dẻo nhựa) là chất gây rối loạn nội tiết, có thể xuất hiện trong đồ nhựa không rõ nguồn gốc, đồ dùng dùng một lần, mỹ phẩm.

3. Ngủ muộn, thiếu ngủ kéo dài: Trẻ tiểu học cần ngủ ít nhất 10 giờ mỗi ngày, học sinh THCS ít nhất 9 giờ. Ngủ muộn hoặc bật đèn ngủ suốt đêm có thể gây rối loạn đồng hồ sinh học, ảnh hưởng nội tiết.

4. Không theo dõi phát triển định kỳ: Nếu bé gái dưới 7,5 tuổi hoặc bé trai dưới 9 tuổi đã có dấu hiệu phát triển giới tính thứ cấp (như ngực nhú, mọc lông, thay giọng, tăng chiều cao đột ngột…), phụ huynh cần đưa đi khám ngay để kịp can thiệp.

Bác sĩ cũng nhắc nhở rằng không phải cái gì dán mác “bổ dưỡng” cũng tốt. Trong giai đoạn trẻ đang phát triển, việc dùng sai thực phẩm, sai thời điểm, không đúng cách… hoàn toàn có thể gây hậu quả không thể đảo ngược. Thay vì tìm kiếm những sản phẩm “tăng chiều cao thần tốc”, “kích thích phát triển”, hãy quay lại nền tảng: ăn uống cân bằng – ngủ đủ – vận động đều và được theo dõi khoa học.