Nền kinh tế toàn cầu hiện đang trải qua một giai đoạn bất ổn chưa từng có dưới tác động của chính sách thuế quan do Mỹ áp dụng. Kể từ khi bước vào nhiệm kỳ thứ hai, Tổng thống Trump đã tạo ra những biến động lớn trong nền kinh tế toàn cầu với những đe dọa về thuế quan mạnh tay đối với các quốc gia trên thế giới. Mục tiêu chính mà ông Trump nhắm tới là Trung Quốc, cùng với các nước khác mà Mỹ nghi ngờ là đang trung chuyển hàng hóa của Trung Quốc trước khi xuất khẩu sang Mỹ. Mức thuế quan áp dụng cho Trung Quốc và các nước liên quan đang ở mức rất cao.

Trước những áp lực từ trong nước, ông Trump đã buộc phải hoãn áp dụng thuế quan đối với hàng hóa của Trung Quốc để tiến hành các cuộc đàm phán tại Geneva. Tuy nhiên, sự bất ổn trong chính sách kinh tế của Mỹ đã dẫn đến việc các nhà đầu tư không còn xem Mỹ là một điểm đến an toàn cho các khoản đầu tư của họ. Điều này đã gây ra những thay đổi đáng kể trong dòng vốn đầu tư toàn cầu do chính sách thuế quan của Mỹ và các xung đột địa chính trị trên toàn cầu.

Đối với Việt Nam, một quốc gia có nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào các yếu tố bên ngoài như đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và xuất khẩu, việc ứng phó với những tác động tiêu cực từ bên ngoài là hết sức cần thiết. Mức thuế quan mà ông Trump tuyên bố đối với Việt Nam được xem là tương đối thuận lợi so với các nước khác ở châu Á, nhưng vẫn cần phải chờ đợi và chuẩn bị cho những rủi ro tiềm ẩn có thể xảy ra trong tương lai.

Các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động loại bỏ những rủi ro, ngay cả khi phải chịu chi phí cao hơn. Chẳng hạn, để giảm thiểu rủi ro liên quan đến nguồn gốc xuất xứ, các doanh nghiệp trong ngành dệt may Việt Nam có thể chủ động tìm kiếm nguồn nguyên liệu thay thế, mặc dù chi phí có thể cao hơn. Dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu có thể phải được điều chỉnh lại theo hướng thu hẹp hơn. Theo dự báo của OECD, tăng trưởng GDP toàn cầu trong năm 2025 sẽ chỉ đạt 2,9%, thấp hơn so với mức 3,3% của năm 2024. Khả năng nền kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái đang ngày càng tăng cao.

Trước những bất ổn trong nền kinh tế toàn cầu, việc Việt Nam và các quốc gia khác cần làm là theo dõi sát sao các diễn biến kinh tế và chính trị, đồng thời chủ động xây dựng các kế hoạch ứng phó phù hợp. Việc đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tăng cường năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững là những hướng đi quan trọng cho các doanh nghiệp và nền kinh tế.

Một chiến lược quan trọng khác là tăng cường hợp tác quốc tế và xây dựng các mối quan hệ kinh tế đa dạng. Việt Nam có thể tận dụng các cơ hội từ các thỏa thuận thương mại tự do (FTA) mà Việt Nam đã tham gia để mở rộng thị trường xuất khẩu và tăng cường khả năng cạnh tranh.

Cuối cùng, việc đầu tư vào giáo dục và đào tạo, đặc biệt là đào tạo về kỹ năng và công nghệ, sẽ giúp Việt Nam phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, sẵn sàng thích nghi với những thay đổi trong bối cảnh kinh tế toàn cầu.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang biến động mạnh mẽ do các chính sách thuế quan của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump, các doanh nghiệp trên khắp thế giới đang phải nỗ lực thích nghi với một môi trường thương mại đầy thách thức. Việc áp dụng các chiến lược như “kỹ thuật thuế quan” (tariff engineering) để giảm thiểu gánh nặng thuế hoặc đàm phán lại hợp đồng với nhà cung cấp đang trở thành xu hướng phổ biến. Đối mặt với thực tế mới, các doanh nghiệp toàn cầu buộc phải lựa chọn giữa việc thích nghi hoặc chịu thiệt hại nặng nề.

Nhiều công ty lớn như Conagra Brands, Nike và Fastenal đang phải đối mặt với chi phí tăng cao và gián đoạn trong chuỗi cung ứng. Việc tăng giá sản phẩm do chi phí nguyên liệu tăng cao hoặc tìm cách tối ưu hóa chuỗi cung ứng đang là những giải pháp được nhiều doanh nghiệp áp dụng. Chẳng hạn, Conagra phải tăng giá các sản phẩm đóng hộp do chi phí thép tấm nhập khẩu tăng, trong khi Nike dự kiến chi thêm 1 tỷ USD cho thuế nhập khẩu và có kế hoạch tăng giá sản phẩm.

Để đối phó với những thách thức này, các doanh nghiệp đang áp dụng một quy trình 3 bước: lập bản đồ các nhà cung cấp thượng nguồn, định lượng tác động tài chính của thuế quan và triển khai các chiến lược giảm thiểu. Việc ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo để cung cấp thông tin chi tiết về chuỗi giá trị cũng đang giúp các doanh nghiệp biến những “điểm mù” thành cơ hội hành động.

Một số công ty như Hewlett Packard đã chủ động chuyển hướng sản xuất sang các quốc gia ít chịu ảnh hưởng bởi thuế quan như Thái Lan, Việt Nam hoặc Mexico để giảm thiểu rủi ro từ các mức thuế mới. Chiến lược này không chỉ giúp các công ty tiết kiệm chi phí mà còn thể hiện sự linh hoạt trong việc đối phó với chính sách thuế quan.

Áp dụng “kỹ thuật thuế quan” đang trở thành một chiến lược nổi bật. Các doanh nghiệp như Delta Air Lines đã áp dụng kỹ thuật này để tránh mức thuế cao. Bằng cách tháo động cơ do Mỹ sản xuất từ các máy bay Airbus A321neo ở châu Âu và vận chuyển riêng chúng về Mỹ, Delta đã tránh được thuế nhập khẩu đối với toàn bộ máy bay.

Tariff engineering không phải là một khái niệm mới, nhưng đang ngày càng được các doanh nghiệp áp dụng. Từ việc thêm các túi khóa kéo nhỏ vào sản phẩm áo mặc để chuyển chúng sang danh mục hàng chịu mức thuế thấp hơn, đến việc sử dụng đế lông để biến giày thể thao thành “dép đi trong nhà”, các công ty đang tìm mọi cách để giảm thiểu chi phí thuế.

Tuy nhiên, không phải lúc nào tariff engineering cũng suôn sẻ. Các công ty như Ford đã phải trả giá đắt khi cố gắng lách thuế và bị phạt hàng trăm triệu USD. Ngoài ra, việc sử dụng các kho ngoại quan để tạm hoãn nộp thuế cũng đang trở thành một chiến lược phổ biến.

Sự bất ổn từ chính sách thuế quan của Tổng thống Donald Trump không chỉ ảnh hưởng đến các doanh nghiệp mà còn làm thay đổi cục diện thương mại toàn cầu. Các doanh nghiệp lớn đang dự báo những tác động tiêu cực từ thuế quan và đang tìm cách thích nghi. Việc lập kế hoạch mang tính dài hạn và liên tục đánh giá lại chiến lược đang trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp trong bối cảnh thương mại toàn cầu đang thay đổi nhanh chóng.

Trong bối cảnh các cuộc đàm phán thương mại vẫn tiếp diễn, một thông điệp đang hiện lên rõ ràng: thích nghi hoặc bị tụt hậu. Những công ty chủ động điều chỉnh chuỗi cung ứng, tận dụng các kẽ hở thuế quan hợp pháp và liên tục đánh giá lại chiến lược của mình sẽ có cơ hội vượt qua cơn bão thuế quan và định vị bản thân để phát triển trong một thế giới thương mại đầy bất định.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Việt Nam đã ghi nhận tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký đạt trên 21,5 tỷ USD, tăng mạnh 32,6% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng cao nhất kể từ năm 2009. Không chỉ dừng lại ở mức cam kết, vốn FDI thực hiện cũng đạt trên 11,7 tỷ USD, tăng 8,1%, cho thấy mức độ thực chất trong các cam kết và giải ngân từ các nhà đầu tư.

Số lượng dự án FDI mới cũng tiếp tục tăng ấn tượng trong 6 tháng đầu năm, với 1.988 dự án được cấp phép mới, tăng 21,7% so với cùng kỳ năm trước. Tổng vốn đăng ký của các dự án mới này đạt gần 9,3 tỷ USD. Dòng vốn đầu tư nước ngoài đã đổ vào 18/21 ngành kinh tế quốc dân, trong đó ngành công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục dẫn đầu về cả số lượng dự án và giá trị vốn đầu tư.

Ngành bất động sản cũng ghi nhận sự tăng trưởng vượt bậc, với tổng vốn đầu tư tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm trước. Điều này phản ánh kỳ vọng của các nhà đầu tư vào triển vọng dài hạn của thị trường bất động sản Việt Nam. Sự gia tăng này cũng cho thấy sự quan tâm ngày càng lớn của các nhà đầu tư nước ngoài tới thị trường bất động sản Việt Nam, đặc biệt là trong bối cảnh chính sách và quy định về đầu tư bất động sản ngày càng được hoàn thiện.

Tuy nhiên, triển vọng của dòng vốn FDI trong những tháng cuối năm vẫn còn nhiều bất ổn. Các yếu tố địa chính trị và chính sách thương mại toàn cầu đang có những diễn biến phức tạp. Mới đây, Mỹ đã ban hành khung sơ bộ áp thuế đối ứng lên tới 20% với hàng xuất khẩu của Việt Nam. Mặc dù còn phải chờ đợi những chi tiết cụ thể về mức thuế, diễn biến này có thể tác động trực tiếp đến chi phí thương mại, dòng hợp đồng xuất khẩu và tâm lý đầu tư trong khu vực.

Điều này đặt ra thách thức cho việc duy trì và thu hút dòng vốn FDI vào Việt Nam trong thời gian tới. Các chuyên gia kinh tế và doanh nghiệp đang theo dõi sát sao diễn biến này và đề xuất các giải pháp để giảm thiểu tác động tiêu cực và tận dụng các cơ hội mới. Việc duy trì môi trường đầu tư hấp dẫn, ổn định và hỗ trợ doanh nghiệp sẽ là chìa khóa để Việt Nam tiếp tục thu hút dòng vốn FDI trong thời gian tới.

Trước những thách thức và cơ hội đan xen, việc tăng cường cải thiện môi trường đầu tư, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế sẽ giúp Việt Nam tiếp tục là điểm đến hấp dẫn cho các nhà đầu tư nước ngoài. Sự ổn định và phát triển bền vững của nền kinh tế cũng sẽ góp phần tăng cường niềm tin của các nhà đầu tư, tạo điều kiện cho dòng vốn FDI tiếp tục chảy vào Việt Nam trong những tháng cuối năm và các năm tiếp theo.