Chính sách chiến tranh của Mỹ dưới thời Donald Trump trong nhiệm kỳ hai có thể sẽ trải qua những thay đổi đáng kể so với nhiệm kỳ đầu tiên. Trong nhiệm kỳ đầu, Trump đã áp dụng cách tiếp cận có chọn lọc khi sử dụng sức mạnh quân sự để phục vụ các mục tiêu chính trị, đồng thời giảm thiểu chi phí quốc phòng tại các chiến trường truyền thống.
Trong nhiệm kỳ hai, nhiều người tin rằng Trump có thể sẽ quyết liệt hơn trong hành động, bao gồm cả việc giải quyết những vấn đề chưa được giải quyết trong nhiệm kỳ trước. Một số cố vấn thân cận của ông đã đề xuất áp dụng mô hình áp chế chọn lọc, trong đó Mỹ sẽ chủ động sử dụng sức mạnh quân sự có giới hạn để tái thiết lập vị thế răn đe đã bị suy giảm dưới thời Tổng thống Joe Biden.
Về công cụ triển khai, sự thay đổi rõ rệt nhất nằm ở việc tái kích hoạt các căn cứ tiền phương linh hoạt. Lầu Năm Góc cũng đầu tư thêm vào hệ thống vũ khí siêu thanh và UAV tàng hình, đồng thời ký thỏa thuận chia sẻ dữ liệu thời gian thực với các đồng minh như Nhật Bản, Anh và Israel. Phong cách phối hợp giữa các lực lượng chiến đấu của Trump cũng được vận hành một cách bài bản hơn, với mục tiêu rõ ràng.
Các cuộc không kích chính xác được thiết kế để kết hợp với những đòn tấn công phủ đầu nhắm vào các trung tâm điều phối hoặc kho vũ khí của đối phương. Hải quân Mỹ cũng tăng cường triển khai các cụm tác chiến tàu sân bay tại Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và phía Đông Địa Trung Hải, nhằm tạo ra áp lực hiện diện đối với các đối thủ như Trung Quốc và Iran.
Chiến lược quân sự tổng thể của Trump trong nhiệm kỳ hai không còn xuất hiện những đợt chuyển quân quy mô, mà thay vào đó là sự hiện diện chọn lọc. Mỹ không đặt trọng tâm vào tham vọng can thiệp toàn diện như các đời lãnh đạo trước đó, nhưng vẫn sẵn sàng can dự sâu trong thời gian ngắn tại các điểm nóng mà ông Trump cho rằng ảnh hưởng của Mỹ đang bị thách thức nghiêm trọng.
Trung Đông, Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương và Tây Thái Bình Dương vì thế trở thành ba trung tâm cạnh tranh quyền lực ưu tiên trong chiến lược an ninh – quốc phòng có thể kéo dài đến hết nhiệm kỳ từ 2025 – 2029. Tại các khu vực này, Trump ưu tiên tái sử dụng học thuyết ‘tấn công phủ đầu’ nhằm gửi thông điệp răn đe tới các đối thủ còn lại.
Ví dụ rõ nhất là việc Mỹ thực hiện đòn tấn công giới hạn vào cơ sở hạt nhân của Iran, điều này có thể coi như một thông điệp cứng rắn gửi tới các quốc gia đang phát triển vũ khí hạt nhân như Triều Tiên.
Dưới góc nhìn toàn cầu, điều chỉnh trong chính sách chiến tranh của Trump vừa phản ánh logic quyền lực của một siêu cường đang tái thiết lại trật tự theo ý mình, vừa cho thấy sự phân mảnh nguy hiểm trong cấu trúc an ninh quốc tế. Khác với thời kỳ hậu chiến tranh Lạnh, nơi Mỹ hành xử trong không gian đơn cực, hiện nay Trump có lẽ cũng đang hành động trong một thế giới đơn cực với mục tiêu ‘nước Mỹ trên hết’.
Nước Mỹ có thể vẫn mạnh vượt trội nhưng không đồng nghĩa với khả năng kiểm soát tuyệt đối. Trong thế giới đó, việc sử dụng vũ lực không còn là biểu tượng quyền lực tuyệt đối mà trở thành biện pháp sinh tồn chính trị của một Tổng thống tìm cách tái lập vai trò lãnh đạo theo cách của riêng mình.
Hệ quả toàn cầu từ điều chỉnh chính sách chiến tranh của Trump 2.0 có thể sẽ tác động đến đồng minh, đối thủ và hệ thống luật pháp quốc tế. Sự hoài nghi về cam kết an ninh của Washington khiến nhiều nước châu Âu, trong đó có hai đầu tàu Pháp, Đức đã tái khởi động các sáng kiến quốc phòng độc lập.
Tại Đông Á, sự hoài nghi cam kết của Mỹ càng trở nên rõ nét. Nhật Bản, vốn đã nới lỏng các giới hạn hiến pháp hậu chiến từ thời Thủ tướng Abe lại tiếp tục tăng chi tiêu quốc phòng lên mức cao kỷ lục 2% GDP trong năm tài khóa 2025. Mục đích nhằm vừa tự tìm kiếm năng lực tự chủ vừa ứng phó trước các đòn đánh phủ đầu.
Trong khi đó, các đối thủ chiến lược của Mỹ lại tận dụng chính sách răn đe quân sự không ổn định của Trump để mở rộng không gian hành động. Trung Quốc, sau quãng thời gian giữ thận trọng khi ông Biden còn nắm quyền đã chuyển qua tăng tốc hành động quân sự hóa Biển Đông kể từ đầu năm 2025.
Bên cạnh đó, điều chỉnh chính sách chiến tranh của Trump còn gây xói mòn nghiêm trọng đối với hệ thống luật pháp và chuẩn mực quốc tế. Việc Mỹ liên tục sử dụng vũ lực đơn phương chẳng hạn trong đòn tấn công phủ đầu vào Iran, không kích tại Yemen mà không thông qua quyết định của Hội đồng Bảo an đã góp phần bình thường hóa việc sử dụng vũ lực ngoài khuôn khổ Liên Hợp Quốc.
Điều này tạo ra một tiền lệ nguy hiểm, trong hoàn cảnh các cường quốc khu vực khác cũng viện dẫn ‘tự vệ chủ động’ như cái cớ để sử dụng vũ lực bất chấp luật pháp quốc tế. Trật tự dựa trên luật pháp quốc tế vốn là nền tảng của hệ thống quốc tế sau Thế chiến II đang dần nhường chỗ cho trật tự dựa trên ‘sự đã rồi’ nơi ai hành động trước, kẻ đó kiểm soát cuộc chơi.
Các điểm nóng có thể xảy ra phiêu lưu quân sự dưới thời Trump 2.0 bao gồm Iran, Trung Đông, Bán đảo Triều Tiên, Đài Loan và Biển Đông.
