Đã 5 năm trôi qua kể từ khi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – Liên minh châu Âu (EVFTA) có hiệu lực, và dấu ấn của hiệp định này trong việc thúc đẩy tăng trưởng thương mại giữa Việt Nam và Italy đã trở nên rõ ràng. Với vai trò là đòn bẩy quan trọng, EVFTA không chỉ mở rộng thị trường xuất nhập khẩu mà còn nâng tầm hợp tác về công nghệ, năng lượng xanh và thời trang giữa hai quốc gia.
Sản xuất giày xuất khẩu sang thị trường EU tại Công ty trách nhiệm hữu hạn Hóa dệt Hà Tây. (Ảnh: Trần Việt/TTXVN)
Tham tán thương mại Việt Nam tại Italy, bà Dương Phương Thảo, đánh giá rằng EVFTA đã tạo ra động lực quan trọng giúp Việt Nam và Italy vượt qua nhiều thách thức toàn cầu như đại dịch COVID-19, xung đột địa chính trị và lạm phát.
Dây chuyền may xuất khẩu. (Ảnh: Trần Việt/TTXVN)
Con số thống kê cho thấy kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Italy đã tăng gần 50%, từ 4,62 tỷ USD vào năm 2020 lên 6,91 tỷ USD vào năm 2024. Xuất khẩu của Việt Nam sang Italy đã tăng 58%, đạt 4,94 tỷ USD. Các mặt hàng chủ lực như sắt thép, máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện, giày dép, cà phê, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng và phương tiện vận tải cùng phụ tùng đều có tăng trưởng vượt bậc.
Chế biến thủy hải sản xuất khẩu. (Ảnh: TTXVN phát)
EVFTA đã mang lại lợi thế thuế quan rõ rệt, thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng như nông sản, thủy sản, dệt may và điện tử của Việt Nam. Đồng thời, hiệp định này cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc nhập khẩu công nghệ và hàng hóa cao cấp từ Italy.
Tuy nhiên, không phải ngành nào cũng có thể tận dụng được hiệu quả từ EVFTA. Ngành thủy sản Việt Nam đang đối mặt với những thách thức như ‘thẻ vàng’ IUU, dẫn đến hạn chế xuất khẩu tôm và cá tra sang Italy. Ngoài ra, chi phí vận chuyển cao và thời gian giao hàng lâu cũng ảnh hưởng đến độ tươi ngon và tính cạnh tranh về giá của sản phẩm.
Bà Dương Phương Thảo nhấn mạnh rằng để khắc phục những rào cản này, doanh nghiệp Việt Nam cần nghiêm ngặt tuân thủ các tiêu chuẩn vệ sinh và kiểm dịch của EU. Đầu tư vào sản xuất sạch và truy xuất nguồn gốc là những bước đi quan trọng để cải thiện năng lực cạnh tranh.
Trong tương lai, EVFTA sẽ tiếp tục đóng vai trò là động lực thúc đẩy thương mại và đầu tư bền vững, giúp Việt Nam chuyển dịch sang kinh tế xanh và công nghệ cao. Italy sẽ tiếp tục là đối tác quan trọng trong các lĩnh vực như máy móc, năng lượng tái tạo, thời trang và công nghệ cao.
Để đảm bảo hiệu quả lâu dài của EVFTA, Việt Nam cần ưu tiên chuyển giao công nghệ từ Italy, đặc biệt trong các lĩnh vực như máy móc nông nghiệp, cơ khí chính xác và công nghệ cao. Việc nâng cấp công nghiệp hỗ trợ sẽ giúp giảm sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu.
Ngoài ra, hợp tác với các viện thiết kế hàng đầu của Italy, đặc biệt tại Milan, cũng sẽ giúp Việt Nam phát triển sản phẩm có giá trị cao. Đầu tư vào sản xuất xanh, sử dụng năng lượng tái tạo và đào tạo nhân lực chất lượng cao là những hướng đi cần được đẩy mạnh.
Một thách thức lớn khác mà Việt Nam cần phải đối mặt là việc EU đang đẩy nhanh đàm phán FTA với các nước ASEAN khác như Thái Lan, Indonesia và Malaysia. Nếu Thái Lan ký FTA vào năm 2026, thuế ưu đãi tương tự EVFTA có thể làm giảm lợi thế cạnh tranh của Việt Nam, đặc biệt trong các ngành nông sản và dệt may.
Tập trung vào chất lượng, thiết kế và sản xuất bền vững sẽ là cách để Việt Nam duy trì vị thế cạnh tranh và tận dụng tối đa cơ hội từ quan hệ đối tác chiến lược với Italy.
